Cello Octet Amsterdam en Claron McFadden. Programma: Smoky tunes. David Lang: standards (wereldpremière). Gehoord: 27 november 2025, donderdagavondserie, Muziekgebouw Amsterdam

Door Michael Klier

 

Het eerste wat het publiek ziet als het de grote zaal inloopt is een fles rum. Die staat op een nachtclubtafeltje met daarachter een barkruk. In een halve kring erachter staan 8 stoelen met daarvoor evenveel lessenaars. De zaal is afgeladen vol. Het is een thuiswedstrijd voor de Amerikaanse sopraan Claron MacFadden die al meer dan 40 jaar in Amsterdam woont.

 

MacFadden top!

En zij was al die aandacht meer dan waard! Het waren maar zeven liederen die David Lang, de componist en medeoprichter van het New Yorks legendarische muziekcollectief Bang on a Can voor haar geschreven heeft. In elke song jaagde McFadden met haar artistieke stembeheersing het publiek de stuipen op het lijf. Haar eerste inzet in I don’t sing much anymore was al adembenemend. Helemaal in haar eentje en volledig in haar element liet ze haar stem de zaal in tuimelen. Kippenvel!

 

 

Teksten uit de Ars nova

Lang had teksten van liefdesliederen van de 14e-eeuwse dichter/componist Guillaume de Machaut naar het Engels vertaald en opnieuw van muziek voorzien. Daarbij liet hij zich inspireren door oude opnames van Billie Holiday en Sarah Vaughan waarin ze jazz-standards zongen over liefdespijn. Lang ontdekte in de oude teksten dat in de Renaissance geliefden net zo naar elkaar smachtten als zeven eeuwen later. Voor zijn nieuwe muziek heeft hij zich voorgesteld dat de songteksten worden gezongen in een rokerige nachtclub. Vandaar de naam van het programma: smoky tunes.

 

 

Hedendaagse jazz

McFadden is een van de weinige zangeressen die zowel oude, als hedendaagse muziek en jazz beheerst. Zij is in staat om verschillende muzikale tradities betekenisvol te verbinden. Ze presenteerde zich gemakkelijk als jazzdiva en zong ondertussen over alle registers de sterren van de hemel. Lang heeft zijn standards haar op het lijf geschreven.De opzet van zijn liefdesliedjes refereert aan de manier waarop de realbooksongs werken in de jazz.

 

Nieuwe liedcyclus standards

Elk interpreet maakt van deze songs zijn eigen versie en geeft de muziek daarmee een andere uitstraling. ‘Alle versies zijn met elkaar in dialoog en maken de betekenis van alle andere dieper’, zegt David Lang. Door voor het Cello Octet Amsterdam te schrijven gaf Lang een heel speciale nieuwe betekenis aan de oude teksten. De acht cellisten begonnen het concert met een instrumentale ballade. In de stijl van de minimal music wisselden ze tussen bepaalde akkoorden met steeds tegen elkaar schommelende ritmes.

 

 

Vamp

In het tweede nummer begeleidden zeven van de acht musici McFadden met geplugde noten. Dat leek heel even op gitaarspel maar bleef uiteindelijk ritmisch te onbestemd. Lang had in zijn cyclus naast improvisaties ook zogenaamdevamps ingebouwd. Zo nam McFadden na haar eerste song uitgebreid de tijd om over het onvermijdelijke liefdesverdriet tijdens een relatie te vertellen. Door deze aanlokkelijk te vergelijken met de kloktijd tussen 12 en 1 versterkte ze haar band met het aandachtig luisterend publiek. Wie kent het niet, de verzoeningsseks of de eindeloze discussies?

 

Verwachtingen

McFaddens betoverde met de tweede song Love, my heart opnieuw. Loepzuiver en haast acrobatisch maakte ze betoverende muziek van de foei moeilijke zangpartij. In Your face staken mooie cello-soli de kop op en ook de aanvullende ritmes maakten de begeleiding iets fraaier. Het erop volgende Roze lily waarin McFadden opnieuw in haar eentje begon was zeer meditatief van karakter. Helaas werd langzaam duidelijk dat de rum op tafel niet te letterlijk te nemen was als verwijzing naar een nachtclub.

 

 

 

Herhaling

De songs begonnen namelijk op elkaar te lijken. De begeleiding was te eenvormig en nauwelijks sprankelend. Langs spagaat tussen Ars nova en jazz ontvouwde zich tot een vermakelijk experiment met een onbevredigend resultaat.

Lang heeft voor een fantastische McFadden sfeervolle brave liefdesliedjes geschreven. Maar ze kan zoveel meer: waar bleven de hartstochtelijke uitbarstingen?

Michel Klier

Foto’s: Anisa Xhomaqi, Peter Serling

De recensie verschijnt ook op  https://musicwork.shop/blog/

 

Info:

www.muziekgebouw.nl