Caspar Vos speelt Mompou
Muziek van de stilte
CD presentatie, Amstelkerk, 29/3, Amsterdam
Door: Willem Boone
Jaren geleden hoorde ik eens een kort stukje van Mompou op een verzamel-cd van de onnavolgbare Alicia de Larrocha en ik was voorgoed om. Mompou spreekt een taal met weinig woorden (noten) , een eigen harmonie en een charme die je niet meer loslaat. Het stukje in kwestie bleek Secreto uit de cyclus Impressiones Intimes te zijn. Ook in dit geval weinig noten en die komen dan ook nog eens drie keer terug, maar ondertussen roept de componist er een hele wereld mee op. Het is muziek van de stilte en om een bepaalde reden vind ik het typisch muziek om ’s avonds laat naar te luisteren. Ik vond het zo mooi, dat ik het zelf op les gestudeerd heb en ik was er trots op dat ik een stuk met zes kruisen kon spelen…
Je moet pianist Caspar Vos nageven dat hij zich buiten de gebaande paden durft te begeven. Zo speelde hij op zijn eerste cd werken van Medtner, die onder de pianisten nog steeds geen gemeengoed zijn. Vos hield een overtuigend pleidooi voor deze grotendeels onbekende muziek. Nu richt hij zijn aandacht op Mompou, in navolging van de Nederlandse pianist Marcel Worms, die al eerder een lans voor Mompou brak. Desondanks bleef diens muziek jarenlang onbekend terrein, ook al namen bekende pianisten als Michelangeli en Ciccolini incidenteel stukken van hem op. De Larrocha was een van de eerste pianisten van naam die zich voor de Catalaanse componist inzette en later volgden collega’s als Perez en Volodos. En nu dus ook de jonge Nederlandse pianist Caspar Vos.
Op 29 maart presenteerde hij zijn laatste cd Restart- Frederic Mompou tijdens een ontmoeting in de Amsterdamse Amstelkerk. Hij speelde een aantal stukken en minstens zo interessant was het vraaggesprek waarbij hij vertelde dat deze muziek in een hectische tijd als de onze voor hem bijna als een rustpunt geldt. Met zijn muziek verklankt Mompou als het ware de stilte door daar stem aan te geven. Interessant was Vos’ opmerking dat het ‘heel moeilijk is om iets makkelijk te laten klinken. Doordat er zo weinig noten zijn, is iedere noot cruciaal.’ Verder vertelde hij enkele wetenswaardigheden over de componist: Mompou was zo onder de indruk van de muziek van Fauré, dat hij de meester in Parijs wilde ontmoeten. Maar eenmaal daar aangekomen, durfde de schuwe Mompou hem toch niet te benaderen. Hij componeerde zijn muziek grotendeels aan de piano en schreef in zijn muziek weinig dynamische aanwijzingen voor.
Bij het gesprek was ook de producer van deze en de vorige cd aanwezig, Frerik de Jong. Hij en de pianist hebben elkaar goed leren kennen en tussen hen is een vertrouwensband gegroeid. Vos vertelde dat hij zich inmiddels zo vrij voelde dat hij niet meer op rood licht voor ‘opnemen’ hoefde te wachten. Soms speelde hij voor zichzelf en dan bleek de Jong de band al had laten meelopen. Tussen beiden ontstond nog een interessante discussie toen de opnames van Mompou zelf ter sprake kwamen. Hij nam op late leeftijd al zijn pianowerken op en deze zijn een aantal jaren geleden goedkoop op Brilliant Classics verschenen. De Jong deed het spel van de oude componist als ‘houterig’ af, maar Vos nuanceerde een en ander door erop te wijzen dat hij juist heel vrij speelde, waardoor het leek alsof de componist improviseerde. Ik ken de bewuste opnames en hoewel de componist zich soms ‘bezondigde’ aan manierismen als links en rechts na elkaar aanslaan, spreekt er uit zijn spel een nostalgie die moeilijk te omschrijven is. Soms gaat het maar om een enkel akkoord, maar daar weet hij zoals ik hierboven al schreef een hele wereld aan gevoelens op te roepen. Luister maar eens hoe hij het eerder genoemde Secreto speelde!
Vos toonde zich tijdens het gesprek een prettige no-nonsense pianist die duidelijk weet voor welke muziek hij kiest. Ontwapenend was zijn opmerking ‘Als je speelt, moet je je verwachtingen thuis laten.’ Hij weet wat de muziek van Mompou nodig heeft en doet precies wat nodig is: haar spelen zonder in sentimentaliteit te vervallen. Hij speelt met ogenschijnlijke eenvoud, maar ondertussen denk je aan zijn eigen woorden: ‘Het is heel moeilijk om iets makkelijk te laten klinken.’ Zijn toucher klinkt warm en de cd Restart op het label 7 Mountain Records is uitstekend opgenomen (MCO Studio 5, Hilversum). Het programma bestaat uit een representatieve dwarsdoorsnede van het oeuvre van Mompou, onder meer de complete Impressiones Intimes die destijds zo’n indruk op mij maakten. Vos weet zich naast meesters als Larrocha, Perez en Volodos te handhaven en tekende opnieuw voor een interessante, persoonlijke opname. Ik ben al benieuwd naar zijn volgende project!
Info:
