Hommage aan Cor de Groot (1914-1993)

Dit jaar is het 30 jaar geleden dat de Nederlandse pianist Cor de Groot overleed. Onlangs verscheen het 2cd album ‘Cor de Groot – Hommage’ bij Piano Classics.

Trefzeker als virtuoos, maar vooral uniek door de felle projectie van zijn klank, de koersvastheid van zijn ritme en de creatieve flair waarmee hij frasen flitsend naar zijn hand zette, was Cor de Groot een onverwisselbare verschijning. In de jaren vijftig rees zijn ster ver boven het Nederlandse polderlandschap tot internationale hoogten en telde hij tot de grote musici die de naam van platenmaatschappij Philips vestigden.

Vijf jaar na het overlijden van de pianist in 1993 produceerde de VPRO een drie uur durend portret dat deels gebaseerd werd op bandopnamen die bij zijn weduwe op zolder werden aangetroffen, terwijl het omroeparchief ze niet langer had bewaard. (Het was toen nog gebruikelijk om oude bandopnamen met nieuwe te overspelen.) De ontvangst van dit programma leidde een jaar later tot de officiële oprichting van een Cor de Groot Stichting, die zorgde voor de digitalisering van dit privé-materiaal en tegelijkertijd, in samenwerking met het Britse kennerslabel APR, verschillende cd’s in een Cor de Groot Collection uitbracht. Het bestuur van de stichting bestond ondermeer uit musicoloog Frits Zwart, voormalig-hoofdredacteur van dit tijdschrift Hans Goddijn en pianist Jacob Bogaart. De geplande uitbreiding van de Cor de Groot Collectie verzandde, na een goede, internationale ontvangst helaas in de neergang van de cd markt.

De Cor de Groot Stichting werd vorig jaar opgeheven, maar dat betekende niet dat oud-bestuurders Frits Zwart en Jacob Bogaart stopten met het ‘graven in een nalatenschap’. Inmiddels was er begonnen met het ontginnen van de grote hoeveelheid manuscripten en schetsen die, samen met de rest van De Groots archief, inmiddels bij het Nederlands Muziekinstituut terecht waren gekomen. De selectie solowerken die Jacob Bogaart hieruit maakte, is uitgebracht op de eerste cd uit het bij Piano Classics recent verschenen dubbelalbum ‘Cor de Groot – Hommage’. Aangevuld met een joyeuze vertolking van de Suite Française op thema’s van Hugo Godron, waarop De Groot zelf als duopartner optreedt en de Tirage voor trois mains, die Jacob Bogaart opnam in duet met pianist Folke Nauta.

Cor de Groot treedt voor het voetlicht als componist van spitsvondige, vaak speelse miniaturen met een Franse slag, een toefje Spaanse peper, een vleug Slavische melancholie en, voor alles een sterk gevoel voor momentum en sfeer. De bloemlezing die op dit album werd samengebracht omvat geen breedsprakige ambitieuze meesterwerken, maar concentreert zich op melodisch pakkende, ritmisch snedige miniaturen, die een unieke gave voor muzikale pastiche en polemiek blootleggen – waarbij de Oud Hollandsche Suite mogelijk de kroon spant. Bogaart speelt met gusto, aplomb, finesse, kleur en misschien een tikje meer ‘au sérieux’ dan de componist zelf, bij wie het variété diep in het muzikale bloed zat.

Naast solowerken en duetten op de eerste cd werd op de tweede cd door Folke Nauta geselecteerd uit de muziek die De Groot voor de linkerhand componeerde nadat hij op het hoogtepunt van zijn carrière geblesseerd raakte. Nauta, die als gevolg van focale distonie eveneens aan de rechterhand is geblesseerd, vulde zijn selectie aan met werk van andere componisten dat De Groot arrangeerde of in opdracht gaf. Zo zijn er naast composities van Willem, Jurriaan en Louis Andriessen ook werken van Willem Frederik Bon, Ignace Lilien, Leon Orthel en Franz Liszt te horen. In alle gevallen gaat het om zinvolle toevoegingen aan het repertoire voor linkshandig piano – die niet alleen de moeite van het luisteren, maar ook van het zelf spelen waard zijn. De Groots eigen Apparitions frapperen daartussen in het bijzonder door hun instrumentaal meesterschap, waarin het ongemak van een enkele hand in feite niet hoorbaar is.

Het door Jochem Geene uitstekend opgenomen album bevat toelichtingen door beide pianisten en door Frits Zwart. Op de cover prijkt een amusant portret van Cor de Groot dat de, ook in de beeldende kunst getalenteerde Jacob Bogaart bijzonder treffend in pastel schetste.

Elger Niels

PIANO Classics 2CD PCL10259

Tips voor verder lezen/luisteren:

Podcast over Cor de Groot in de Reeks ‘Hilversumse Muziekschatten’ van Frans van Gurp met bijdragen door o.a. Frits Zwart en Jacob Bogaart:

https://www.nporadio4.nl/podcasts/verhaal/81166/21-hilversumse-muziekschatten-vereerd-verguisd-en-vergeten-s03

Cor de Groot gefilmd in de eerste jaren van zijn carrière (1939):

Cor de Groot live tijdens The Proms van 1957 in het werk van één van zijn lievelingscomponisten – Sergei Rachmaninoff. Dirigent Basil Cameron begeleidde ooit de componist zelf en later ook Benno Moiseiwitsch:

Pianist Folke Nauta Cor de Groots Cloches dans le Matin:

Pianist Jacob Bogaart in Cor de Groots Homenaje a Albéniz: