Gezien op 13 oktober 2023 in het Muziektheater in Amsterdam

Door Jago Lemmens

 

Innocence, wat een zoete verleidelijke naam voor een opera. En… hoe misleidend.

Innocence is het verhaal van een schietpartij op een internationale school waar een scholier 10 medeleerlingen en een leraar doodschiet en de ontrafeling van alle geheimen daarvan 10 jaar later op de bruiloft van de broer van de dader. En wat op het eerste gezicht allemaal zwart en wit lijkt, blijkt uiteindelijke een poel van het vuilste grijs.

 

 

 

 

Tuomas gaat trouwen met Stela, een Roemeense die niets weet van het geheim van de familie waar ze in trouwt. Door de ziekte van een collega bedient de serveerster Tereza op de bruiloft. Haar dochter Markéta was 10 jaar geleden één van de slachtoffers van de schietpartij. Terwijl zij langzaamaan begint te beseffen wie de familie is die ze bedient, cirkelt het verhaal van heden naar verleden en ontrafelt de geschiedenis zich voor de ogen van de toeschouwers, totdat bijna iedereen schuldig is. Vijf studenten die de schietpartij hebben overleefd, vertellen het verhaal van de schietpartij, waarbij elk zijn of haar eigen rol en tekortschieten bekent: de ene heeft anderen niet geholpen zich te verstoppen, één meisje blijkt de vriendin van de dader te zijn geweest en zou met hem meedoen. De vader vraagt zich af wat er gebeud zou zijn als hij zijn zoon niet had leren schieten. De moeder vraagt zich af waarom ze niet heeft gemerkt dat het niet goed ging met haar zoon. Ook vraagt ze zich af waarom ze hun zoon, die net is vrijgekomen, niet hebben uitgenodigd op de bruiloft. De priester herinnert zich hoe hij zag dat de dader genoot van het pijnigen van dieren. De lerares vraagt zich af waarom ze in de schrijfopdrachten van de dader niet heeft herkend dat het niet goed met hem ging.

 

 

 

 

Uiteindelijke confronteert Tereza de familie en maakt ze bekend dat ze de moeder van Markéta is. Dan vinden we uit dat diezelfde Maréta degene is geweest die de dader tot op het bot gepest en vernederd heeft op school, waardoor hij zich buitengesloten is gaan voelen. Tuomas, de broer van de dader, vertelt uiteindelijk aan zijn vader, moeder, zijn bruid en de priester dat hij op de dag van de schietpartij samen met zijn broer en diens vriendin, allemaal gewapend, op weg was gegaan naar school om samen de misdaad te plegen, maar dat hij op het moment dat het schieten begon uit schrik is weggerend. Hij had het dus ook allemaal kunnen tegenhouden.

Innocence gaat helemaal niet over onschuld, het dondert elke keer weer met een nieuw rotsblok van schuld op het publiek, zodat de toeschouwer gaande de opera steeds sterker verlangd naar het einde van deze marteling. Het is een bedrukkende ervaring die je de adem ontneemt. De enige onschuldige is de bruid.

 

 

 

 

Deze laatste opera van de in juni dit jaar overleden Kaija Saariaho is een pakkende ervaring. Het is moeilijk vat te krijgen op de muziek die dit drama begeleidt, maar de muziek krijgt zeker emotioneel vat op de toeschouwer en verdiept het drama en de emoties die zich ontvouwen. Het is niet makkelijk de muziek te beschrijven, anders dan typisch Saariaho, met een veelvoud aan klankkleuren geproduceerd door een standaard symfonieorkest uitgebreid met piano en een indrukwekkende hoeveelheid slagwerk. Eigenlijk luister je als toehoorder niet naar de muziek, de muziek werkt direct op je onderbewuste in terwijl je bewust probeert de teksten en het ontrafelen van het drama en het verval van alle personages te volgen. Gezongen, gesproken en ‘sprechsang’ gezongen in 9 talen. Zonder de vertalingen ben je verloren.

Het Residentieorkest onder leiding van Elena Schwarz deed zich van zijn beste kant kennen. Het ensemble van 13 zangers en toneelspelers had geen zwakte en elk van de personages wist je als toeschouwer te raken.

Al met al … gaan als er nog kaartjes zijn, maar verwacht geen gezellige avond!

 

Info:

https://www.operaballet.nl/de-nationale-opera/2023-2024/innocence

 

Voor recensie Thea Derks zie:

https://www.theaterkrant.nl/recensie/innocence/de-nationale-opera/