Koninklijke Muziekparels en unieke modecreaties op concert Rusanovsky & Friends
Gehoord: Vondelkerk 6 april, 2023. Herhaling: 1 juni, 20.00 uur, Van Houtenkerk, Weesp
Door Wenneke Savenije
Wanneer het Trio Rusanovsky ergens optreedt is het altijd feest. In de eerste plaats omdat vader Leonid Rusanovsky (altviool, piano, gitaar), zijn zoon Arthur (viool) en zijn dochter Julia (viool) fantastische musici zijn, die met ‘ouderwets’ degelijke virtuositeit en bloed muzikale muzikaliteit hun instrumenten bespelen. Maar ook omdat ze, vaak in de bijzondere locaties van Stadsherstel Amsterdam, steevast originele, gevarieerde en ‘grensoverschrijdende’ programma’s brengen, waarin de kwaliteit van de muziek hoog in het vaandel staat.
Vader Leonid kwam uit afschuw voor het politieke klimaat al in 1979 als professioneel opgeleide muzikant vanuit Kiev naar Nederland. Hij nam een deel van zijn familie mee, belandde in Dordrecht en ondervond in eerste instantie grote moeilijkheden als immigrant in een kaas- en klompenland, waar muziek niet wordt gezien als een essentiële levensbehoefte. Voor 150 gulden kocht hij een viool op het Waterlooplein, in de veronderstelling dat je zelfs bij het Concertgebouworkest meteen zou worden aangenomen als je uit zo’n stuk wrakhout geluid kon krijgen. Dat viel tegen. Hij sliep onder bruggen, vond een kamertje op de Zeedijk bij een prostituee die verliefd op hem werd en elke dag uiensoep voor hem maakte en auditeerde zich een ongeluk bij allerlei orkesten. Zonder succes, totdat er een baan vrijkwam in het Amsterdams Philharmonisch Orkest van Anton Kersjes, die hem na één streek aannam. Leonid Rusanovsky, voor zijn vrienden Lonja, bleef 35 jaar in het orkest dat werd omgevormd tot het Nederlands Philharmonisch Orkest, de laatste jaren als plaatsvervangend solo-altist van het Nederlands Kamerorkest. Daarnaast speelde hij volksmuziek en jazz. Hij trad als eerste Nederlander op in Blue Note in New York, componeerde en gaf les. Dat doet hij nog steeds, maar zijn grootste geluk is samen met zijn getalenteerde kinderen muziek maken in het vrijgevochten Trio Rusanovsky, dat behalve klassiek ook volksmuziek en jazz speelt.
Dochter Julia studeerde viool op het conservatorium in Arnhem en ging daarna op avontuur. Ze speelde in jazzformaties en bij André Rieu, schnabbelde in symfonieorkesten en ensembles, speelde in reclamefilmpjes en op autobeurzen en werd violiste van twee strijkkwartetten. Door niet in hokjes te denken, verruimde ze haar muzikale horizon. Net als haar vader houdt ze evenveel van klassiek als van zigeunermuziek, volksliedjes en jazz. Haar zes jaar jongere broer Arthur studeerde viool bij Ilya Grubert aan het Conservatorium van Amsterdam, waarna hij verder studeerde bij Mark Gothoni in Berlijn, waar hij zijn master cum laude afsloot. Hij opereert vooral als solist en kamermusicus, maar maakt net als zijn vader en zus ook graag uitstapjes naar andere genres. Bovendien is hij een geestig causeur.
Op het concert in de Vondelkerk besloot het Rusanovsky Trio een experiment aan te gaan: kun je muziek vermengen met mode en zo ja, genereer je daarmee artistieke meerwaarde? En zo kon het gebeuren dat het publiek voor aanvang van het concert werd geconfronteerd met de wonderlijke, kleurrijke en exorbitante modeontwerpen van Peter George d’Angelino, die rondom het podium stonden opgesteld als enigszins 19eeeuw aandoende ‘stille getuigen’ van het kleurrijke concert, dat al snel bezitnam van de kerk en bovendien ook live werd opgenomen, zie:
https://www.youtube.com/live/V5fTggwUdkE?feature=share
Zelf doe ik meestal mijn ogen dicht als ik naar muziek luister, maar hier viel niet alleen veel moois te horen, door de fascinerende ontwerpen van d’Angelino viel er ook veel te zien zonder dat dat afbreuk deed aan de muziek. De koninklijke allure van zijn beschaafd gekleurde, elegante en romantisch aandoende gewaden straalde af op de bevlogen klanken die Trio Rusanovsky produceerde, die op hun beurt glans verleenden aan d’Angelino’s lange jurken. Experiment geslaagd, al was het concert ook zonder mode al een succes geweest.
Trio Rusanovsky opende met een gepassioneerde uitvoering van Trio ‘le londes’ voor twee violen en altviool van Ysaÿe, waarin meteen het natuurlijke gemak en de vanzelfsprekende virtuositeit waarmee vader, zoon en dochter samenspelen de aandacht trok. Geen fouten, onzuiverheden, krassende streken of andere technische onvolkomenheden bij het Trio Rusanovsky, dat op hoog niveau musiceert met de energie en elasticiteit van een zwerm spreeuwen. Er volgde een verfrissende uitvoering van Mozarts Duo voor viool en altviool in G groot KV 423, waarin vader en zoon elkaar inspireerden tot pittige tempi die desondanks toch geen gehaaste indruk maakten. Wonderschoon van samenklank was het lyrische Adagio. Daarna leefde het trio zich uit in een grillige improvisatie voor twee violen en piano, waarbij vader Leonid vanachter de vleugel de beweging en richting van de muziek aangaf, dochter Julia vooral excelleerde in warme melodieën terwijl de voornamelijk klassiek georiënteerde Arthur gretig aan het experimenteren sloeg.
Na de pauze speelde Arthur met pianiste Mirsa Adami het eerste werk dat ooit aan hem werd opgedragen: een op de klassieke keest geschoeide Sonatensatz, die zijn vader voor hem heeft gecomponeerd. Smeltende strijkersklanken typeerden de daaropvolgende uitvoering van Rachmaninoffs beroemde Vocalise in een arrangement voor twee violen en piano, waarbij zus Julia haar broer inspireerde met warme ‘tussenstemmen’, die merendeels het verloop van de krachtig uitgevoerde pianopartij volgden. Tango’s zijn het Trio Rusanovsky op het lijf geschreven, zo bleek tijdens de gloeiende uitvoering van Piazzolla’s Oblivion in een bewerking voor twee violen en piano. Tot besluit speelden broer en zus een onderhoudend Divertimento voor twee violen en piano van Frolov, waarna het concert werd besloten met de aanstekelijke Metro Swing, die vader Leonid componeerde in de hoop er de altijd chagrijnige passagiers van de Noord-Zuid metrolijn mee op te vrolijken. Ook in de Vondelkerk wist Trio Rusanovsky een blije glimlach op het gezicht van alle aanwezigen tevoorschijn te toveren.
Wenneke Savenije
Info: