Recensies

Pianiste Vivianne Cheng zet Muziekkamer Oegstgeest in vuur en vlam

by Wenneke Savenije 16 januari 2023 2826 Views

Solorecital Vivianne Cheng met werken van Liszt, Schumann en Beethoven. Muziekkamer Oegstgeest. Gehoord: 15/1 De Paulus, Oegstgeest.

Soms gebeuren er wondertjes in het muziekleven op plaatsen waar je dat niet direct verwacht. Wie zou denken dat de in Nederland relatief onbekende Amerikaanse pianiste Vivianne Cheng in de Zondagmatinee-serie van Muziekkamer Oegstgeest een fantastisch solorecital zou geven voor een bescheiden publiek van vnl. muziekminnende 50 plussers? Toen ‘independent music professional’ Lucien Knoedler in 2014 met zijn kamermuziekserie in cultuurhuis De Paulus begon, kreeg hij te horen: ‘Te ambitieus en niet realistisch.’ Dat weerhield hem er niet van om nu al acht jaar veelal uitstekende musici naar Oegstgeest te halen, om voor een klein publiek en bescheiden gages te komen optreden in De Pauluskerk. Zo gaven sopraan Katharine Dain en pianist Sam Armstrong er geweldige recitals, bracht het duo bariton André Morsch en pianiste Mariana Izman er een Winterreise van wereldklasse en herdachten sopraan Barbara Kozelj, pianist Frans van Ruth en celliste Doris Hochscheid in een muziekprogramma van Elmer Schönberger de Eerste Wereldoorlog. Om maar een paar hoogtepunten te noemen. Niemand wordt er in materiele zin rijk van, maar Knoedler brengt wel schoonheid en inspiratie naar De Pauluskerk, waarmee hij zijn publiek verrijkt en musici in een intieme setting de kans geeft hun passies uit te leven. ‘Topmusici spelen niet alleen voor de elite’, zegt Knoedler: ‘Ze moeten spelen, omdat ze nu eenmaal niet anders kunnen. En daarom is het me steeds weer gelukt om goede musici voor deze serie te strikken.’

De naam Vivianne Cheng had ik wel eens voorbij zien komen, maar gehoord had ik de pianiste nog nooit. Haar cv deed me besluiten om naar Oegstgeest te gaan. De in North Carolina geboren Cheng, een van ’s werelds jongste Steinway Artists, gaf op haar zesde haar eerste concert en werd op haar tiende toegelaten tot de Julliard School in New York. Daarna studeerde ze verder aan het Curtis Institute of Music in Philadelphia, waar ze les kreeg van twee pianisten van wereldfaam: Gary Graffman (1928) en Leon Fleisher (1928-2020). Vervolgens rondde ze aan het Mozarteum Salzburg o.l.v. Andreas Groethuysen en Pavel Gililov haar postgraduate Solistenausbildung af met de hoogste onderscheiding, waarna ze zich in Amsterdam vestigde om pianolessen te volgen bij pianogigant Naum Grubert aan het Conservatorium van Amsterdam, waar ze haar Master Piano afsloot met een 10. Nog steeds volgt ze af en toe lessen bij Grubert, maar inmiddels doceert ze zelf aan de pianofaculteit van het Mozarteum Salzburg en sinds kort is ze ook gastdocent aan het Conservatorium van Utrecht. Ze geeft concerten over de hele wereld en ontving in 2020 de Heldenspeld van de Gemeente Amsterdam voor haar serie live concerten tijdens de lockdowns, gespeeld vanaf een ‘pianoboot’ waarmee ze door de grachten voer. Naast dit alles heeft Cheng ook nog veel niet geringe wapenfeiten op haar naam staan. Ze won prijzen op o.a. Tureck International Bach Competition, New York International Piano Competition, Concurso Internacional de Piano CLaMo, Bartók-Kabalevsky-Prokofiev International Piano Competition, Wideman International Piano Competition, Concours International de Piano de Lagny en Philadelphia Orchestra’s Albert M. Greenfield Concerto Competition. Ook kreeg ze de Arts Arena–Curtis Institute of Music Award uitgereikt.

In Cultuurhuis De Paulus stond een soliede Yamaha-vleugel te wachten op Steinway Artieste Cheng, die dankzij het Nederlands Muziekinstrumenten Fonds thuis een Steinway in bruikleen heeft staan. Op welk instrument ze moest gaan spelen maakte haar overduidelijk niet uit, want ze begon stralend aan haar muzikale ‘back to nature’-avontuur, waartoe de lockdowns haar geïnspireerd hadden. Met een fantastisch gevoel voor timing, frasering en klankschoonheid haalde ze alles uit de Yamaha om kracht bij te zetten aan het overwegend melancholieke maar ook virtuoze Vallée d”Obermann uit Années de Pèllerinage – Suisse van Liszt. Met een gracieus vertoon van kracht en trefzekerheid liet ze waar nodig muzikale stormen razen met donderende octavenpassages, die werden afgewisseld met intens vervoerende lyriek in donkere kleurschakeringen, zangerig en weemoedig, maar nooit sentimenteel. Door de emotionele oprechtheid van haar organische spel, keek Liszt als het ware in verwondering om zich heen naar de Zwitserse natuur, terwijl hij moeiteloos hoogste bergtoppen beklom.

Daarna trok Cheng met Schumann door het woud in diens Waldszenen op. 82. Met fantasie en overgave diepte de getalenteerde Cheng Schumanns noten uit, zodat je bij zijn Eintritt in het woud bijna de bomen kon ruiken en de vogels kon horen fluiten. In het heroïsche Jäger auf der Lauer galoppeerden de jagers tussen de boomstammen door op zoek naar prooi, terwijl in Einsame Blumen een fragiele bloemkelk mijmerde over de liefde en het verlangen. Windvlagen, ruisende bomen, vogels, vlinders, herten, konijntjes en andere dieren bevolkten het woud in Freundliche Landschaft, waarna zowel Schumann als Cheng imponeerden met hun wijsheid en gevoel voor schoonheid in Vogel als Prophet. In het triomfantelijke Jagdlied voerde Cheng de luisteraars weer terug naar de mensenwereld, het klonk allemaal prachtig.

Maar het meest indrukwekkend was Chengs vertolking van Beethovens laatste Pianosonate nr. 32 in c, op. 111 uit 1822. Charmant lichtte ze ook dit 2-delige stuk mondeling toe, door te wijzen op de fascinerende dualiteit tussen het complete scala aan menselijke emoties die Beethoven in het eerste deel de revue laat passeren, gevolgd door de transcendentale vreugde en extase van het tweede deel, waarbij ze wees op de verrassende boogiewoogie ritmes die Beethoven lang vóór de jazz zijn intrede deed al had uitgevonden. Indrukwekkend was de optimaal resonerende sound en het rijke scala aan klankkleuren waarmee Cheng haar genuanceerde en contrastrijke visie op Beethoven vorm en inhoud wist te geven. In het eerste deel raakte ze vele gevoelige snaren door de vurige passie waarmee ze Beethovens noten wist om te zetten in pure emotie, spontaan en gedreven, maar ook glashelder, zich uitvouwend in de tijd op een bijkans holistische manier. Beethovens muziek implodeerde en explodeerde volgens de oeroude wetten van de natuur. Met oprechte deemoed verhief Cheng zich in het tweede deel op de vleugels van Beethoven van het aardse tranendal tot aan steeds hogere metafysische sferen, die ze ingetogen ontsluierde totdat ze de muzikale hemel bereikte in de verheven triller aan het einde van Beethovens zwanenzang.