Gehoord: 23/9, Carré, Amsterdam
Door Wenneke Savenije
Wie had ooit kunnen bedenken dat onafhankelijk muzikantencollectief Splendor, vrijplaats voor vijftig musici en podiumkunstenaars die graag willen experimenteren en vernieuwen, ter ere van zijn tienjarige bestaan uitverkocht Carré op zijn kop zou zetten met het Splendor Sonic Circus? Beloofd was een feest en een feest werd het, een KNALFEEST zelfs. Met bariton Matthijs van der Woerd als geanimeerde spreekstalmeester leverden zestig leden en oud-leden van Splendor muzikaal vuurwerk in de piste, waarbij de veelzijdigheid van de Splendor-artiesten garant stond voor een wervelende muzikale parade. Van klassiek tot aan jazz en pop, van wereldmuziek tot aan hedendaags, van Hollywood tot aan Barok, het was er allemaal en het was enig, want de musici van Splendor verstaan hun vak, musiceren met groot enthousiasme en hebben de vrije geest van de zestiger jaren overgeheveld naar nu.
Met het zestigkoppige SplendOrkest als ‘circusband’ veroverden Splendor-artiesten spontaan alle harten in de immens grote zaal, daarbij opgetild door de grappige enscenering, de spectaculaire belichting en de als zonnen oplichtende gouden gongs achter het podium. Sopraan Clarron McFadden gaf met haar extravert gezongen Suspends ta Brillant Carrière het startschot voor de bonte avond. Zangeres Nora Fischer leefde zich uit in o.a. Kurt Weill, Daria van den Bercken speelde het weemoedige langzame deel uit het Tweede pianoconcert van Sjostakovitsj. De singer-songwriters Shishani, Marnix Dorrestein en Marc Alberto vertegenwoordigden de wereld van de popmuziek en het speciaal voor deze gelegenheid opgerichte droomkoor Vox Humana opgericht zorgde voor soms hilarische sfeereffecten, met o.a. Jonatan Alvarado als ‘leadzanger’. De elektronica- en percussiekrachten werden gebundeld door Deus ex machina, bestaande uit onder meer Tony Roe, Anne La Berge en Bart de Vrees.
Splendor is niet alleen een collectief van musici, maar ook een (tweede) thuis voor bevriende ensembles uit binnen- en buitenland. Denk aan het klassieke ROctet, de Arabische klanken van Jawa en Shaza Manla, de muziektheatermakers Perforator en 7090 en het Dutch String Collective, dat regelmatig in Ahoy, de Ziggo Dome en op Pinkpop te horen is, om artiesten als Douwe Bob, Danny Vera of Ellen ten Damme en bands als The Analogues te begeleiden. De geïmproviseerde en jazzmuziek is ook ruimschoots vertegenwoordigd met de rietblazers en componisten als Maarten Ornstein en Michael Moore. Ze waren er allemaal in het door Splendor-componist David Dramm samengestelde feestconcert en speelden een selectie van hun ‘made in Splendor-repertoire’. Het regende unieke muzikale experimenten, die allemaal swingden, barsten van de levenslust en ook nog tot de verbeelding spraken. Van het razendsnel maar spatgaaf uitgevoerde Presto uit het Octet van Mendelssohn door het ROCtet tot aan het originele oosters klinkende werk van Shishani & Karima El Fillali, van de stormachtige piano-estafette door de (voor deze gelegenheid) klavierleeuwen Antonii Baryshevskyi uit Oekraine, Daria van den Bercken en Gerard Bouwhuis tot aan Deus ex Machina, een nieuw werk van Akim Moeiseenkov, van elektronische experimenten tot aan fantastische blazersformaties met o.a. trombonist Jörgen van Rijen en saxofonist Ties Mellema, van de componist des vaderlands Martin Fondse tot aan Marieke de Bruijn met haar Dutsch String Collective, ze waren er allemaal en alles klonk aanstekelijk, ontwapenend en soms ontroerend Tot groot enthousiasme van het publiek, dat behalve uit de 1200 betalende publieksleden van Splendor nog uit heel veel meer muziekliefhebbers bestond, die door actrice Olga Zuiderhoek – ‘Ik moet vanavond regelmatig een muziektraantje wegpinken!’- vanuit de eregalerij werden aangespoord om óók lid van Splendor te worden. Hopelijk geven ze er gehoor aan, want zo’n unieke en nu eens bewust NIET winstgevende muzikale community als Splendor moet blijven bestaan.
Nog even een stukje geschiedenis. Vijftien jaar geleden sloot de Ysbreker en verhuisde het Bimhuis. Daarmee verdwenen twee kleinschalige culturele plekken uit het centrum van Amsterdam, plaatsen waar vrijheid van de musici en ruimte om te experimenteren en vernieuwen centraal stonden. Vanuit de drang en noodzaak een eigen, onafhankelijke plek te hebben, zocht contrabassist Wilmar de Visser (sinds 2020 zelf niet meer aan Splendor verbonden) naar een vorm om dit gat te dichten. Splendor werd opgericht: een collectief van vijftig topmusici die samen een dwarsdoorsnede vormen van het muzikale klimaat in Nederland: klassiek geschoolde musici, componisten, improvisatoren, jazzmuzikanten en wereldmusici. In september 2013 betrokken zij het badhuis aan de Nieuwe Uilenburgerstraat in Amsterdam, dat vanaf dat moment als Splendor door het leven gaat. Splendor staat voor het collectief én het gebouw. Nu, tien jaar later, heeft Splendor zich een vaste plek verworven in het culturele leven in Nederland. Veel voorstellingen en tournees vinden hun oorsprong in Splendor. Niet dat er daar sprake is van grote bezoekersaantallen. Daarvoor is het charmante badhuis te klein. Maar er gebeurt van alles en of er nu tien of vijftig mensen komen luisteren maakt de Splendor-bewoners niet uit.
Want Splendor is een culturele vrijplaats, waarin podiumkunstenaars onafhankelijk van overheid en politieke instanties kunnen maken waarvan zij vinden dat het gezien, gevoeld en gehoord moet worden. Kom dichter bij de muziek is de lijfspreuk en die vatten zij letterlijk op: musici en publiek gaan door dezelfde deur naar binnen en zitten na afloop aan dezelfde bar. Er is geen artistiek leider of programmeur aangesteld, de musici zelf bepalen de programmering en de koers. Ze investeren veel tijd en energie in het collectief en geven minimaal één keer per jaar een concert voor de publieksleden. Tevens werken zij mee aan tal van evenementen. In ruil daarvoor staan het gebouw en alle faciliteiten het hele jaar door tot hun beschikking. Ook biedt Splendor een podium aan artists in residence, zoals de Oekraïense pianist Antonii Baryshevskyi en de Amerikaanse celliste Frances-Marie Uitti.
In Splendor vinden jaarlijks meer dan tweehonderd concerten plaats, die door een breed publiek worden bezocht. Splendor bestaat dankzij de ruim 1200 publieksleden die elk 120 euro per jaar bijdragen. Daarvoor krijgen ze veel terug: vrije toegang tot 55 concerten. De band met het publiek is onontbeerlijk voor het succes van Splendor. ‘Zij steunen ons, zijn ons klankbord en onze ambassadeurs, zegt zakelijk leider Jozien Jansen. ‘En er is altijd plek voor nieuwe publieksleden. We hopen tijdens ons feestweekend veel mensen te enthousiasmeren.’
Splendor draait bewust onafhankelijk van structurele subsidies. De bijdragen van publieksleden en de inkomsten uit zaalverhuur, kaartverkoop en horeca zorgen ervoor dat de huur kan worden betaald en dat een kleine staf op kantoor zorgdraagt voor de financiële huishouding en de dagelijkse gang van zaken. Zo hebben de muzikanten alle ruimte en vrijheid. Dankzij de bijdrage van enkele partners kunnen tal van activiteiten en projecten georganiseerd blijven worden. Deze unieke aanpak heeft Splendor de Amsterdamprijs voor de Kunst (2015) en de Classical:NEXT Innovation Award (2020) opgeleverd.
Ook vandaag is het nog feest: er is een kinderprogramma in Splendor en een muzikaal rariteitenkabinet met elk uur een concert. Om 20:00 vanavond is de feestelijke afsluiting van het jubileumweekend met een jam onder leiding van Marc Alberto en Marnix Dorrestein. Te verwachten: groovy improvisatie, muzikale interventies en publieksparticipatie met een breed scala aan Splendor musici. Er kan gedanst, geluisterd en gedronken worden. Om Little Richard te quoten: let it all hang out!
Info:
