The Royal Wind Music omringt Adriana Breukink met een warme klank
Albrecht Dürer, Grote Graszode, Aquarel
ORDA 2023 (7-9 juli, Conservatorium van Amsterdam)
Door Suus Blanke
ORDA wordt georganiseerd door The Royal Wind Music. Dit ensemble werd opgericht in 1997 door Paul Leenhouts, één van de leden van het Amsterdam Loeki Stardust Quartet. Hij gaf in die tijd les aan het conservatorium van Amsterdam, en stelde met zijn leerlingen dit grote ensemble samen. Paul dirigeerde zelf. Nadat Leenhouts in 2010 naar de Verenigde Staten vertrok, zette de musici The Royal Wind Music gezamenlijk voort, wat op zich al een hele prestatie is.
Een dergelijk ensemble kan niet op zo een hoog niveau spelen, wanneer ze niet zouden beschikken over geweldige instrumenten. Dat geldt natuurlijk voor ieder muziekgezelschap, maar voor de blokfluit in het bijzonder. Daarom werken deze ensembles vaak samen met een bouwer. Eén van de bouwers met wie The Royal Wind Music heeft samengewerkt, is de vorig jaar plotseling overleden Adriana Breukink. Zij heeft als het ware een groot orgel voor hen samengesteld.
Adriana Breukink (1957-2022) speelde al jong blokfluit en wilde de klank daarvan meteen verbeteren. Na een poging bij haar eigen instrument, moest haar moeder een nieuwe kopen. Helaas was in haar studententijd geen opleiding voor blokfluitenbouw. Daarom vertrok ze naar Den Haag om de blokfluit te leren bespelen bij Frans Brüggen en zijn leerling Ricardo Kanji. Tijdens haar laatste studie jaren kwam de Australische blokfluitbouwer Fred Morgan (1940-1999) naar Nederland. Adriana kon haar droom verwezenlijken en ging bij hem in de leer. Zo ontstonden in 1997 The Slide Flute, de Dream Recorder (1999) voor kinderen en het onderwijs en haar belangrijkste innovatie kwam in 2007: The Eagle Recorder.
Daarnaast bouwde ze, zoals eerder gezegd, consort fluiten voor ensembles. Om deze een heel diepe lage basis te geven, bouwde ze de Big Babe. Een drie meter lange blokfluit. Deze kan dus niet in een gemiddelde huiskamer worden bespeeld. Daarom behoort, net als alle andere instrumenten, deze niet aan een solist, maar bij een ensemble.
Het is volledig te begrijpen dat het verdriet van het overlijden van Adriana in de blokfluit wereld zeer groot was. Zonder haar, had The Royal Wind Music niet bestaan. Het concert dat dit ensemble in Amsterdam tijdens ORDA gaf, hebben ze dan ook aan haar opgedragen.
Het concert was samengesteld door blokfluitiste María Martínez Ayerza. Alle gekozen muziek en gemaakte arrangementen ondersteunden beeldende kunst van Albrecht Dürer (1471-1528). Deze werden geprojecteerd op een scherm boven het podium. De te spelen werken waren van componisten uit de tijd van Dürer. Zo klonken Ludwig Senfl en Antoine Brumel onder ‘De Maagd en kind met een bloem op een grasbank’.Melencolia I werd verklankt met muziek van Alexander Agricola, Pierre de la Rue en de wat bekendere Josquin Deprez. Bij portretten gemaakt door Dürer klonk muziek over lijden en verdriet van o.a. Jacob Obrecht. ‘Biddende handen’, een tekening van rond 1508, werd met religieuze muziek van des Prez verklankt. Bij de grote graszode, een aquarel uit 1503, speelde het ensemble verschillende werken uit Harmonice musices odhecaton uit Venetië. Een samenstelling van werken van verschillende componisten rond 1501 en 1504. Het laatste werk waren delen uit de Missa Prolationum van Johannes Ockeghem. Dit waren allen dubbele canons. De twee stemmen die zijn opgeschreven worden gespeeld volgens verschillende metrische tekens. Dezelfde muziek ontvouwt zich daardoor op ‘verschillende snelheden’. Daarbij werden tekeningen getoond van de verhoudingen van het menselijk lichaam. Verhoudingen die we ook kunnen terugvinden en als schoonheid ervaren in spiritualiteit, kunst, cultuur, en de natuur.
De te spelen werken en de afbeeldingen waren in het programmaboekje van ORDA opgenomen, inclusief een uitgebreide uitleg (in het Engels) van Mariá Martínez Ayeraz. Als apart vel kon het Nederlandse publiek een vertaling krijgen. Daarom was het erg jammer dat het concert steeds werd onderbroken, voor een mondelinge uitleg bij een volgende afbeelding. Daardoor kon het geheel niet stromen en ging het publiek ook vaak klappen. Het was ook niet nodig, want voor en tijdens het concert was er tijd genoeg de informatie te lezen, voor wie dat wilde.
De uitvoering zelf was onbeschrijfelijk mooi. De rust en prachtig zuivere klanken waren adembenemend. Het ensemble wisselde steeds af in samenstelling van 3 tot meerdere instrumenten, die ook nog eens een lust voor het oog waren. Misschien door de keuze van het repertoire mistte er wat mij betreft een beetje pit. Maar om met de woorden van Albrecht Dürer af te sluiten:
‘Wat schoonheid is, weet ik niet, hoewel het zich hecht aan veel dingen.’
Suus Blanke.
INFO:
https://www.openrecorderdays.com
Psalm 77 van Jan Pieterszoon Sweelinck, gespeeld door The Royal Wind Music:
Een herinnering aan Adriana Breukink door de Concertzender.
Onderaan de pagina is een concertuitzending aan haar opgedragen, te beluisteren.
https://www.concertzender.nl/in-memoriam-adriana-breukink-droomfluiten-big-babes-en-eagles/
