Wibi Soerjadi creëert muzikaal ‘coulissenlandschap’ in Kerstgala
Kerstgala Wibi Soerjadi. Gehoord: Concertgebouw, Amsterdam, 27 december 2023
Door Peter Schlamilch
Dat Wibi Soerjadi een onmiskenbare meesterpianist is, behoeft geen betoog: zijn repertoire behelst veel meer dan de Liszt en Chopin waar hij zo bekend om is, want Bach, Mozart, Beethoven, Rachmaninoff, Sjostakovitsj, Prokofiev, Mendelssohn, Brahms, Debussy, Saint-Saëns of Ravel… je kunt het zo gek niet opnoemen of Wibi heeft ze gespeeld en opgenomen, veel met zijn geliefde Bösy, die hij echter afgelopen woensdag thuis had gelaten. Hij speelde gisteren voor het eerst op een andere Bösendorfer, de 280 VC, een machtig instrument dat echter hier en daar nog voller en klankrijker had mogen klinken. Het klonk nog niet helemaal ‘ingespeeld’, de demping was af en toe wat houterig en de discant af en toe een tikje te scherp, hoewel dat de grote schare fans in de uitverkochte concertzaal niet deerde: de bijval voor de meesterpianist was luid, welgemeend en terecht, omdat het Kerstgala van Wibi Soerjadi een belevenis op zich is.
De belichting, simpel maar effectief, was sfeervol, en de opkomst van de kleine pianovirtuoos was groots, net als de buigingen tussendoor. In prachtig paars kostuum gestoken, dankte de pianist met sierlijke bewegingen voor het veelvuldige applaus, dat vooral in de tweede helft rijkelijk klaterde: het deel waarin louter filmmuziek werd gespeeld, in eigen bewerkingen van Soerjadi, die daarnaast ook componist is en enkele eigen werken speelde, zoals een deel uit zijn geliefde Amor & Psyche, als tussenstop op zijn ‘reis door zijn carrière’, zoals de ondertitel van dit 29e Kerstgala luidde.
Begonnen werd met Chopins Eerste ballade, een werk, zo vertelde hij, dat hij op zijn 13e ontdekte en, tezamen met de strip Donald Duck en de Brandweer onder de Kerstboom aantrof en direct ‘verslond’. Soerjadi gaf een heldere, bijna bedachtzame lezing van het werk, waarin zijn fabelachtige talent tot het produceren van een grote klankrijkdom volledig tot zijn recht kwam. Soerjadi wist de allerzachtste, fluweelachtige tonen aan het toch wat stugge instrument te ontlokken, een talent waar hij als geen ander om bekend staat, naast natuurlijk zijn virtuoze techniek, die volop geëtaleerd werd in Liszts Reminiscenses de Norma, waarin het de componist is gelukt om aan de toch al vrij saaie opera van Bellini de alleronbeduidendste melodieën te ontlokken en erover te parafraseren. Heiligschennis waarschijnlijk voor de echte pianoliefhebbers, maar een oersaai stuk voor de doorsnee muziekliefhebber. De bekende ‘drie-handen-techniek’, waar de beschermheer van Wagner zo verzot op was, klonk in Soerjadi’s uitvoering minimaal als een ‘vier- of vijf-handen-techniek’. Wat een meesterlijke techniek bezit hij toch; zou er iets zijn dat hij níet kan spelen?
Met deze twee klassieke werken was het uit met de serieuze kunstmuziek en werd overgeschakeld op het filmrepertoire waar de pianist zo dol op is: in grote concentratie werd elke melodie vanuit een mooie, lange stilte opgebouwd. Of het nu ‘The Godfather’, de ‘Parapluies de Cherbourg’, ‘Home Alone’ of de ‘Dark Knight’ betrof: als een moderne Liszt verdedigde Soerjadi de soms heel matige muziek (die soms uit weinig meer dan kwintval-sequensen bestond) met verve, en het adembenemende fluwelen toucher maakte diepe indruk, hoewel de muziek soms wat weinig explosief was en eigenlijk niet geheel op eigen benen kan staan.
Hoogtepunt van de avond was voor uw recensent de eerste toegift, waarin Soerjadi deze een eigen bewerking van verschillende Kerstliederen speelde. Niet alleen de virtuositeit van deze raskunstenaar, maar ook zijn gevoeligheid kwamen nu tot volle bloei. Hij leek nu als bevrijd te spelen: orkestraal waar het moest, fluisterzacht waar het kon… Soerjadi weet een uniek muzikaal ‘coulissenlandschap’ neer te zetten wat maar weinigen hem nadoen: verschillende lagen uit de partituur worden haast beeldend op het toneel gezet, afzonderlijk waarneembaar en toch altijd in volledige eenheid, zoals een magiër zijn publiek betovert en deels in het ongewisse houdt van de werkelijkheid. De fans braken de zaal af.
Peter Schlamilch
Info:
