Yeol Eum Sun veelkleurig en verfijnd in pianistisch repertoire

Gehoord: Muziekgebouw aan het IJ, 3 juni 2023

Door Willem Boone

De meeste musici overtuigen niet in ieder repertoire: zo hoorde ik kortgeleden tijdens de Piano Biënnale in Arnhem de jonge Zuid-Koreaanse pianiste Yeol Eum Son in het Jeunehomme-concert van Mozart, waarbij zij mij niet geheel overtuigde. Mogelijk kwam dat door de enigszins schelle klank van de vleugel waar zij op speelde. Hoe interessant is het dan om diezelfde musicienne amper een maand later in een recital te horen, waarbij zij zeer overtuigend overkwam! Dat bleek niet alleen uit haar geïnspireerde pianospel, maar ook door het originele programma, getiteld ‘Jazzy toetsenenergie’, waar het Muziekgebouw aan het IJ het patent op heeft. Die ‘jazzy’ energie gold vooral het gedeelte na de pauze, gewijd aan de muziek van Nikolaj Kapoestin, die zelden tijdens recitals uitgevoerd wordt. Het begrip ‘toets energie’ is zeker ook van toepassing op de vroege Pianosonates van Prokofiev. Het knappe van dit programma was dat deze toch behoorlijk verschillende pianostijlen ondertussen goed bij elkaar pasten.

Het was interessant om eens de Eerste pianosonate opus 1 van Prokofiev te horen spelen, waarin hij eigenlijk nog niet zijn eigen kenmerkende stijl gevonden had. Kennelijk wilde de toen nog jonge componist in zijn eerste opus laten zien dat hij een goed student was en dat hij bijvoorbeeld in staat was om te klinken als Rachmaninoff. Dat is des te interessanter omdat Prokofiev later meer dan eens aangaf niet te houden van de muziek van zijn oudere collega. Het spel van de pianiste was direct vanaf het begin gespierd, maar wat haar visie zo de moeite waard maakte, was dat zij niet in de valkuil trapte om deze muziek percussief en agressief te spelen, zoals het helaas vaak gebeurt wanneer er forte of fortissimo voorgeschreven wordt. Integendeel, zij speelde verzorgd en zij wist de lyrische gedeeltes iets sierlijks mee te geven. Het maakte haar interpretaties veelkleurig en het deed vermoeden dat een stuk als het Derde pianoconcert waarschijnlijk een kolfje naar haar hand is.

De Tweede pianosonate ontstond maar drie jaar na de Eerste sonate, maar hier is de signatuur van de componist al veel herkenbaarder door de hier en daar hemelbestormende schrijfwijze. De toccatastijl van het tweede deel – een typische Prokofiev- ingrediënt – leek haar goed te liggen. Zij wist goed raad met het gepeperde idioom en daarna klonk haar lyriek in het Andante bijna argeloos en ingehouden. In het afsluitende vivace imponeerde zij met haar elastische pianistiek. Ook de korte, eendelige Derde sonate die Prokofiev samenstelde uit oude notitieboeken was bij haar in de beste handen. Zij liet veel ‘zien’ en gaf zo een mooi compleet beeld van muziek die helaas nogal eens te eendimensionaal uitgevoerd wordt. Het eerste deel van dit recital flitste snel voorbij en van mij had Son zeker nog een van de Oorlog-sonates mogen spelen!

Na de pauze brak zij een lans voor het pianistische oeuvre van Kapoestin. In zijn werk duiken weliswaar jazz- en rockinvloeden op, maar de componist verzette zich tegen het etiket van ‘jazzcomponist’. Hij wilde evenmin ‘jazzpianist’ genoemd worden. Hij wees erop dat zijn werken als improvisaties begonnen waren, maar dat hij ze uitgeschreven had en dat dat ze er juist ‘beter op maakte’. Wat zijn muziek in elk geval met die van Prokofiev gemeen heeft, is dat ze uiterst pianistisch van karakter is. Kapoestin vraagt in zijn werken om een grote mate van virtuositeit. Bij de vierde pianosonate gingen de delen zonder onderbreking in elkaar over. De pianiste speelde deze muziek met een duidelijk andere benadering, wat vooral hoorbaar in haar toucher was. Dat was bijna weelderig van karakter, waarbij zij dezelfde helderheid aanbracht die ook haar Prokofiev kenmerkte.

De Tweede sonate toonde meer samenhang qua structuur en was misschien nog een duidelijker voorbeeld van de stijl van Kapoestin. Het eerste deel was aan het eind wat langdradig, het daaropvolgende Scherzo leek in energie op de stijl van Prokofiev. In dit deel en nog meer in het derde deel, het Largo, deed haar ietwat lome toucher aan dat van een loungepianist denken die voor zichzelf improviseert. Mooi was ook de manier waarop zij fraseerde, door sommige frases als het ware ‘uit te rekken’. Ook hier imponeerden de kleuren die zij in de muziek wist te vinden. Het laatste deel, Perpetuum mobile allegro vivace, was kort en het leek in zijn heftigheid op een moderne versie van de Suggestion diabolique van Prokofiev. Son bracht het deel met rap vingerwerk tot een spectaculair slot. Als toegift speelde zij nog een deel uit de Vierde sonate van dezelfde componist. Al met al een buitengewoon origineel programma door een pianiste die nieuwsgierig naar ‘meer’ maakte. Dat is eigenlijk het mooiste compliment dat je een musicus kunt maken: dat wat hij of zij doet je doet verlangen naar ander, uiteenlopend repertoire!

Willem Boone

Info:

www.muziekgebouw.nl

http://www.yeoleumson.com