Twee Nederlandse multitalenten verzorgen heerlijk muzikale zomeravond in het Concertgebouw
Franse en Duitse liederen, Fantasie in f van Schubert. Gehoord: Kleine Zaal Concertgebouw Amsterdam, 15 juli 2025
Door Suus Blanke
Multitalenten
Toen ik na afloop van het zomeravondconcert, in de kleine zaal van het Concertgebouw, de trap afliep en buiten het laatste zomeravondlicht doofde, hoorde ik achter mij verzuchten dat het toch vreemd was dat deze twee musici de kans hadden gekregen een avond te verzorgen in het Concertgebouw, terwijl er zoveel meer gespecialiceerde talenten op deze aarde rondlopen. De vrouw hoopte dat er een recensie zou worden geschreven, zodat ze kon lezen of haar gedachten over dit concert klopten.
Tegenwoordig word je als kunstenaar bijna gedwongen een multitalent te zijn om je brood te kunnen verdienen of naam te maken. Een multitalent is niet helemaal van deze tijd, want er waren in het verleden ook vele componisten en musici die prachtig konden schrijven, tekenen of schilderen. Denk hierbij b.v. aan Mendelssohn of Schönberg. Van vele mensen in de kunstensector is bekend dat ze ook een studie bouwkunde of architectuur achter de rug hebben. In het verleden was ook dat niet anders, want er zijn vele voorbeelden van componisten die (gedwongen) rechten hebben gestudeerd. Maar een dag bestaat nu eenmaal uit slechts 24 uur, dus de mens is genoodzaakt zijn tijd te verdelen en dat gaat altijd ten koste van iets. Een meerkamper kan nu eenmaal niet de Tour de France winnen. Laatst hoorde ik dat zelfs lichaamsbouw en -gewicht bepaald of je een fietsoverwinning behaald!
Dat laatste geldt gelukkig meestal niet voor musici, waar de muzikale ontwikkeling voorop staat en het vermogen dat technisch op verschillende imuziekinstrumenten tot uiting te kunnen brengen. De twee Nederlandse multitalenten brachten een heerlijk MUZIKALE avond, maar het concert miste een beetje diepte. Het voelde of de Kleine zaal van het Concertgebouw in een grote huiskamer was veranderd, waar de nog jonge vader met zijn dochter een heerlijke zomeravond verzorgden, vol kleurrijke muziek.
Gemiste kansen
De zomeravond was bovendien zeer voelbaar aan de temperatuur, die in de uitverkochte kleine zaal letterlijk hoog opliep, waardoor de musici met hoogrode konen op het podium zaten en zichzelf zo nu en dan koelte toewuifden. Een ander onprettig en onbegrijpelijk minpunt van deze avond was dat er veel te weinig programmaboekjes en gedrukte liedteksten waren. Het eerste was ook online (op de telefoon) te vinden, maar over de gemiste liedteksten werd in de pauze flink geklaagd. Want terwijl de ene helft van de zaal luid zat te lachen, vroeg de ander helft van het publiek zich af waar de grap over ging. Echt een gemiste kans bij zulke leuke en weinig uitgevoerde liederen.
Thomas en Lucie, Lucie en Thomas
De liederen werden uitgevoerd door de gelauwerde Nederlandse bariton Thomas Oliemans (1977) en mezzo-sopraan Lucie Horsch (1999), die meer bekendheid geniet als groot blokfluitist. Daarbij begeleiden zij zichzelf of elkaar aan de vleugel en maakten daarbij meestal gebruik van een bladomslaander, die bijna onzichtbaar zijn werk deed. Horsch heeft, naast een blokfluitstudie bij Walter van Hauwe, tevens een zangopleiding gevolgd bij Xenia Meijer en daarnaast heefrt ze piano gestudeerd bij Jan Wijn en Olga Pashchenko. Dat ze ook een degelijke opleiding heeft genoten op de laatste twee vakgebieden was goed te horen. Terwijl technisch alles in orde was, ontbrak helaas bij haar pianospel de diepte, die ze met haar lichaamstaal benadrukte, maar die op de vleugel niet helemaal tot klinken kwam. De stem van Horsch heeft een prachtige kleur, maar staat nog wat in de kinderschoenen. Daardoor heeft Horsch als zangeres nog alle kans deze te laten uitgroeien tot iets heel erg moois. Horsch getuigde als musicus ervan dat ze alles goed had voorbereid en, terwijl ze haar collega Oliemans op de piano begeleidde, ook precies wist waar de liederen over handelden. Oliemans kan prima pianospelen en kan zichzelf uitstekend begeleiden terwijl hij zingt, wat al een kunst op zichzelf is. Maar als begeleider van Horsch viel hij soms toch een beetje door de mand. Door hun muzikaliteit wisten de twee elkaar tijdens dit concert zoveel als mogelijk in balans te houden.
Franse kleuren met humor
Tijdens het eerste gedeelte van de avond klonk alleen Franse muziek. Muzikaal gezien niet de makkelijkste keuze, maar dat was deze twee musici wel toevertrouwd. Gelukkig zijn ruim honderd jaar geleden door Franse componisten een aantal prachtige quatremains geschreven, die technisch gezien niet heel erg moeilijk zijn uit te voeren, maar muzikaal fantastisch zijn. Daar maakte dit tweetal handig gebruik van. Als eerste klonk de Dolly Suite (1892-1894) van Gabriël Fauré (1845-1924), waarbij het de enige keer was dat Oliemans de discant speelde, wat hij werkelijk fantastisch deed. Aan de bovenste regionen van de vleugel toonde hij zich ook een meesterverteller, waardoor de begeleiding van Horsch een beetje onderbelicht raakte. De meestervertelling zette Oliemans als zanger voort tijdens zijn vertolking van Histoires Naturelles(1906) van Maurice Ravel (1875-1037), die hij met ondeugend twinkelende ogen vertolkten, terwijl hij op de vleugel uitstekend werd begeleid door Horsch, wat geen sinecure was. Oliemans toonde zich ook nog eens een geweldige schoolmeester! Door degenen uit het publiek die wel de liedteksten bezaten, werd luidruchtig gelachen, maar vooral zonder nadenken met veel geruis de blaadjes omgeslagen. Als reactie hierop gaf Oliemans aan dat ze daarmee het volgende lied Le Grillon (de krekel) hadden aangekondigd, waarin de piano dezelfde zacht ruisende begeleiding zou hebben. Zijn politiek hielp weinig, want na dit lied, ging het publiek verder, door met veel omhaal de blaadjes van de liedteksten te laten meeklinken. Misschien hoort dit wel bij een huiskamerconcert. Onderaan deze recensie kunt u een uitvoering van Histoires Naturellesbeluisteren en de Franse tekst meelezen over de pauw, de krekel, de zwaan, de ijsvogel en de parelhoen.
Hierna volgde uiteraard Ma mère l’oye (vertellingen van Moeder de Gans), tevens van Ravel, voor piano vierhandig. Helaas bleek Horsch niet zo’n meesterverteller als haar collega. De bijzondere glissandi van het laatste Le jardin féerique kon zij dan ook niet vederlicht uit de vleugel toveren. Toch keken we tijdens de pauze verwachtingsvol uit naar Cinq mélodies populaires grecques (1904-06) van Ravel, die dit keer gezongen werd door Lucie Horsch met Oliemans aan de vleugel. Helaas een beetje te hoog gegrepen keuze, waarbij Horsch veel onzekere inzetten had en de mooie akoestiek van de kleine zaal niet volledig wist te gebruiken, al werd dat gaandeweg beter. Toch viel er veel te genieten van haar enthousiasme en de interessante muziek en klankkleuren waarin Ravel op zijn eigenwijze het Griekse plattelandsleven heeft geprobeerd te verklanken.
Duitse saamhorigheid.
Het concert werd afgesloten met Duitse romantiek van Johannes Brahms (1833-1897). Horsch zette Es raushet das Wasser (tekst van Goethe) in, begeleidt door Oliemans, waarbij hijzelf de tweede zangstem zong. Daarbij zocht hij een mooie balans met de stem van Horsch. Het tweetal vervolgden met vier Zigeunerlieder, waarbij Oliemans toch geen echte liedbegeleider bleek, en soms de liedkunst goedkope accenten meegaf.
De absolute top van deze avond was de overbekende Fantasie in f, D 940, voor piano vierhandig (1828) van Franz Schubert (1979-1828). Dat bleken beide musici zeer goed te beheersen en wisten deze muziek wonderschoon tot klinken te brengen. Al zag ik aan de mimiek van Horsch dat ze samen soms toch voor wat verrassingen kwamen te staan.
Gelukkig koos het duo er niet voor om als toegift een Franse Chanson of lied van Harry Bannink, die Oliemans ook graag en heel goed zingt, te brengen.
In stijl van de avond hadden ze een lied van Robert Schumann (1810-1856) gekozen, met de toepasselijke titel Er und Sie. Persoonlijk vond ik dat jammer omdat bleek dat Horsch geen genuanceerde begeleiding van Schumann op de vleugel kon spelen en haar stem, in duet met Oliemans, ook na alle inspanningen van deze avond geen toon meer kon houden. Ze hadden het bij de fantastische Schubert moeten laten!
Toch verliet het publiek opgetogen de zaal, want het was een heerlijk zomeravondconcert geweest, die ik zeker niet had willen missen!
Met wat minder gespecialiceerde musici dit keer, maar dat kan en mag in deze zomerserie van het Concertgebouw!
Suus Blanke
Info:
Lucie Horsch heeft als blokfluitiste en zangeres komend seizoen Carte Blanche van het Concertgebouworkest en is te horen op 14, 15 en 17 oktober 2025 in het Concertgebouw. Tijdens de laatste twee concerten zal zij een wereldpremière vertolken van een concert voor blokfluit en orkest van Lotta Wennäkoski.
Website Lucie Horsch:
Website Thomas Oliemans:
https://www.thomasoliemans.info/
Thomas Oliemans begeleidt zichzelf:
Luister naar Histoires Naturelles van Maurice Ravel:
https://www.youtube.com/watch?v=MVt0yvme0f4
