Ensemble Modern enerverend magisch met Paxton en Poppe

Ensemble Modern o.l.v. Enno Poppe. Programma: Alex Paxton Don’t leave me behind (Ned. première); Enno Poppe Körper (Ned. Prem). Gehoord: 13 november 2025, Muziekgebouw, Amsterdam.

Door Michael Klier

‘Als ik een compositie af heb dan hoef ik het nooit meer op deze manier te doen’ zegt componist Enno Poppe. Voor elk nieuw stuk stelt hij zichzelf weer een nieuw doel. Hij heeft een idee, duikt daarmee de mogelijkheden van de instrumentatie in en vindt zichzelf en zijn materiaal als het ware opnieuw uit. Dat maakt Poppe’s muziek elke keer weer zo intrigerend en bijzonder. Poppe neemt je mee op zijn eigen ontdekkingsreis door de oneindige wereld van klanken, ritmes en (micro)tonaliteit.

Ensemble Modern

Afgelopen donderdag was hij met het Ensemble Modern (EM) uit Frankfurt in Amsterdam. Ze speelden twee Nederlandse premières. Zijn eigen Körper, gecomponeerd in 2021 en het gloednieuwe Don’t Leave Me Behind van de Britse componist en trombonist Alex Paxton. Beide stukken zijn voor het EM geschreven en beide componisten hebben aan het ensemble veel te danken. Ze zijn allebei bij het forum voor jonge componisten van het EM ontdekt, Poppe in 1996 en Paxton in 2020.

Alex Paxton

Sinds het EM in 2020 net voor de lockdown zijn compositie ilolli-pop speelde, is zijn carrière in een stroomversnelling geraakt. Hij was in 2022 een van de genomineerden voor de Gaudeamus Award. Een jaar later won hij de Hindemithprijs, de stimuleringsprijs compositie van de Ernst van Siemensstichting en de Claussen-Simon Compositieprijs. Zijn muziek krijgt overal jubelende kritieken die de uitbundige kwaliteit ervan prijzen. ‘De vrolijkste klanken die ik in tijden heb gehoord’, aldus The New York Times.

Kleurrijke klanken,

Paxton kleedt zich graag uitbundig kleurrijk, net zo klinkt zijn muziek. Zijn nieuwe stuk begint met de klanken van een melodica, horizontaal gespeeld, met twee handen en een luchtbuis van EM pianist Ueli Wiget. Onder leiding van Enno Poppe gaf het EM zich helemaal over aan Paxtons bonte energieke muziek. De melodica melodie ging als een rode draad door het 25 minuten lange stuk dat als een vuurwerkshow langs diverse muziekstijlen schampte. Aan het eind hoor je Paxtons eigen stem lekker vals zingend uit de speakers klinken en alle musici zongen mee.

Talent hype

Zo klinkt een aanstormend talent dus dat lak heeft aan conventies, een Junger Wilder (jonge wilde). Grappig werd het tegen het einde als Wiget, die ook harpist is, op zijn keyboard gesampelde harpklanken produceerde. Ondertussen was er van alles aan bod gekomen: jazzy riffs en sfeermuziek, hedendaagse klanken en popidioom. Veel klonk bekend en misschien was het grappig bedoeld. En gelukkig  waren er de fantastisch spelende musici van het EM om naar te kijken. Het stuk eindigde met een sinustoon. Dat was het dan.

Enno Poppe

Na de pauze dirigeerde Poppe zijn eigen Körper, een 50 minuten lange compositie voor groot ensemble inclusief elektronische strijkinstrumenten. Het EM had deze instrumenten vier jaar geleden van sponsorgeld aangeschaft en wilde ze nu vaker laten klinken. Poppe vergrootte de EM bezetting met 2 saxofoons, dubbele koperblazers en drie drumstellen. Met uiteindelijk 21 musici vertrok hij daarmee naar een verontrustende ode aan de oude bigbandmuziek van Glenn Miller. Poppe zou Poppe niet zijn als hij vanuit dit uitgangspunt samen met de musici niet talloze nieuwe klankmogelijkheden ontdekte en met groot effect etaleerde.

Speeltuin bigband

Het resultaat was een sonische reis waarbij hij de musici van het EM duizend-en-een kanten opjaagde. Van de 4 delen was het eerste door het bijna oorverdovende geluid het moeilijkst te verteren. Poppe’s gebruik van experimentele speeltechnieken en elektronische elementen leverde in het verloop indrukwekkende taferelen op, maar ook hier creëerde het creatieve potentieel van de musici zelf de meeste spanning. Zijn Körper is geen makkelijke kost, maar zoals altijd: intrigerend en bijzonder.

Michel Klier

Foto’s: Foppe Schut, Rui Camilo

De recensie verschijnt ook op https://musicwork.shop/blog/