Antonin Dvorak – Suite opus 98
Antonin Dvorak is niet de enige beroemde negentiende-eeuwse symfonicus wiens pianowerk maar weinig bekendheid geniet. Voor kopstukken als Bruckner en Sibelius geldt hetzelfde. De ‘Amerikaanse’ Suite opus 98, gecomponeerd in Dvoraks hoogtijdagen, is vooral bekend in georkestreerde vorm. Dat het origineel voor pianosolo geconcipieerd werd en dat Dvorak destijds trots meende hiermee zijn beste werk in dit genre te hebben gecomponeerd, zou tenminste nieuwsgierigheid moeten opwekken. Bärenreiter Praha gaf de oorspronkelijke Suite opus 98 onlangs in Urtext uit. Dit bood alle aanleiding om mijzelf te verdiepen in de raadselachtige ontvangst van dit eingszins vergeten origineel.
Op zuiver muzikale meritus beschouwd is er weinig reden om aan dit pianowerk voorbij te kijken. Het is ook een fikse pianistische kluif – en toch zit juist daar meteen ook het struikelblok: de muziek is veeleisend, maar al die inspanning wordt niet vanzelfsprekend beloond met de nu eens zinderende, dan somptueuze sonoriteit van de pianowerken van bijvoorbeeld Chopin, Liszt en Schumann. Bovendien verbleekt de pianoversie volledig bij de welluidende orkestversie.
Pas als je de hele orkestversie vergeet en het stuk vanuit de pianoklank opnieuw opbouwt, komt er leven in de brouwerij. Door snellere tempi te nemen komt de ritmische puls sterker naar buien en neigt het ‘Amerikaanse’ karakter dichter naar Barber en Copland. Die tempi moet je wel aankunnen, want als je ze inzet treden octaafpassages ver buiten het bereik van gevorderde amateurs. Zelfs voor geschoolde pianisten bevinden vallen ze niet vanzelfsprekend binnen de comfort zone. Kort en goed – wie de oerversie wil uitvoeren moet beslagen ten ijs komen en wie de vereisten van deze muziek gewassen is zal er zeker opzien mee baren, maar dan moet je de investering wel aandurven.
Ga je dat avontuur aan, dan is de aanschaf van deze Urtext een aanvullende investering zeker waard. Editeur Iacopo Cividini schreef een helder voorwoord. Zijn uitgebreid tekstkritisch commentaar is via www.baerenreiter.com te downloaden. Hierin wordt ook de herkomst van de metronoomcijfers besproken, die Dvorak weliswaar in eigen manuscripten noteerde, maar die niet eerder gepubliceerd werden en – inderdaad – snellere tempi voorstellen.
Elger Niels
Bärenreiter Praha BA 10421
ISMN 979-0-2601-0945-2
