Bach helpt pianiste Angela Hewitt bij Mozart
Gehoord: Concertgebouw Amsterdam, 24 november 2024
Door Willem Boone
Mozart met een vleugje Bach
Toen ik de Canadese pianiste Angela Hewitt een dag eerder interviewde, vertelde ze dat ze regelmatig vanaf de vleugel pianoconcerten van Mozart en Bach dirigeert. Ditmaal zou de concertmeester van de Bochumer Symphoniker, Raphael Crist, gaan dirigeren. Kort voor het concert werd echter besloten dat Hewitt toch zelf zou dirigeren en historisch gezien is dat te verdedigen, want Mozart deed dit ook veelvuldig. Tijdens de tutti’s is dat goed te doen, maar wanneer een solist eenmaal met zijn/haar rechterhand speelt en nog snel een aanzet met links aangeeft, doet het wel eens een beetje als een show aan. Je vraagt je dan af wat zo’n vluchtig gebaar toevoegt: meestal is een uitvoering zo goed gerepeteerd dat een orkest het ook wel zonder aanwijzingen af kan. De uitvoering van de 100e Symfonie van Haydn bewees dat dit uitstekende ensemble ook met de aanwijzingen van een meespelende eerste violist uit de voeten kon.
Het eerste deel van Mozarts Pianoconcert nr 19 in f KV 459 klonk pittig met vooral fraaie blazers. Hewitt speelde in een mooi, rustig tempo en liet de muziek klinken zoals ze eigenlijk bedoeld was: als kamermuziek. Zij is vooral bekend geworden door haar cyclus van alle klavierwerken van Bach en die ervaring was hoorbaar in haar duidelijke articulatie, met name in haar linkerhand. In haar dubbelrol keek ze al spelend regelmatig het orkest in. Grappig genoeg leek het erop dat de concertmeester af en toe subtiel mee dirigeerde wanneer Hewitt haar handen vol had aan de solopartij. Na het eerst deel was het even onrustig in de zaal en de soliste wachtte met de inzet van het tweede deel tot het weer rustig geworden was. Qua tempo was dat inderdaad een Allegretto, een unicum binnen Mozarts oeuvre als tempoaanduiding voor een tweede deel. Net zo goed gekozen was het tempo voor het derde deel, Allegro assai. Bij Hewitt klonk het evenwichtig en niet als een briljante race tegen de klok. Ook hier hielp haar ervaring met de muziek van Bach hoorbaar, niet alleen in haar eigen spel, maar ook in de tutti van het orkest. Daar legde ze als dirigente de nadruk op contrapunt bij de fugatische inzetten. Ze beloonde het enthousiaste applaus met de Gigue uit de Eerste Partita BWV 825 van Bach, muziek die evenals het concert van Mozart een en al levensvreugde uitstraalt. Opnieuw imponeerde haar heldere articulatie, maar ook de subtiele lagen die ze in de muziek aanbracht, zoals het diminuendo aan het eind.
Markante Haydn
Daarna speelde het orkest de ‘Militaire’ symfonie, nr 100 in G van Haydn, ditmaal onder aanvoering van concertmeester Raphael Christ die zo in zijn spel opging dat hij af en toe al spelend over het podium liep. De Bochumer Symphoniker waren uitgebreid met trompetten en pauken. De inzet van het Adagio was lieflijk, het daaropvolgende Allegro had een onmiskenbare drive. Net als het pianoconcert van Mozart had ook deze symfonie geen langzaam middendeel, het was opnieuw een allegretto. Wederom waren de fraaie blazers te bewonderen en her en der klonken muzikale grapjes zoals Haydn die vaak gebruikt. Het ging ditmaal om ‘Turks’ slagwerk, zoals Mozart dat ook in zijn opera ‘Die Entführung aus dem Serail’ gebruikte. Ook de fanfare-achtige solo van de trompetten en het crescendo met slagwerk kwamen er goed uit. Het Menuet, een soort boerendans, werd mooi licht gespeeld. In het afsluitende Presto speelde het orkest met vuur, hier was bepaald geen sprake van ‘Papa Haydn’ met braaf klinkende uitvoeringen! Een leuke vondst was dat drie slagwerkers (die ongemerkt in een van de pauzes tussen de delen ‘verdwenen’ waren!) een van de trappen afkwamen om de laatste klappen van het slagwerk kracht bij te zetten. Daar lenen de trappen en het podium van de Grote Zaal van het Concertgebouw zich natuurlijk uitstekend voor. Het was een overtuigend slot van een aangenaam concert dat door het talrijke publiek met enthousiasme begroet werd.
Willem Boone
Info:
