De leukste muzikale stedentrip voert deze week naar Boedapest

Fesztivál Akadémia Budapest: 14-21 juli, Liszt Ferenc Academy of Music e.a. locates.

Door Wenneke Savenije

 

Pali Pertis

Boedapest, 1944. Toen de Duitse troepen Boedapest binnentrokken om hun hoofdkwartier te vestigen aan de imposante Andrássy Boulevard, waar tegenwoordig het Huis van Terreur getuigt van de verschrikkingen waaraan de inwoners van de stad blootstonden in het laatste jaar van de Tweede Wereldoorlog en later tijdens het Communistische bewind, klonk er uit het open raam van een van de statige appartementengebouwen aan weerszijden van de boulevard prachtige vioolmuziek. Een legeraanvoerder van de SS raakte hier zo door gefascineerd, dat hij halthield en spontaan besloot op zoek te gaan naar de violist. Hij klom de trappen op en trof helemaal boven in het gebouw tenslotte een Roma zigeuner aan, die met heel zijn ziel en zaligheid weemoedige melodieën en virtuoze capriolen aan zijn viool ontlokte.

 

 

Het was Pali Pertis (1903-1947), een voormalig wonderkind op de viool die als tiener optrad in heel Europa. De Nazi was dermate onder de indruk van zijn vioolspel, dat hij besloot Pertis bescherming te verlenen tegen het lot dat de meeste Joden en zigeuners uit Boedapest zou treffen: ze werden op transport gezet naar Auschwitz of aan de kade van de Donau gedwongen hun schoenen uit te trekken, waarna ze werden doodgeschoten, in het water vielen en werden meegevoerd door de rivier. Hiervan getuigt het indrukwekkende ‘schoenenmonument’ aan de oever van de Donau, niet ver van het Parlementsgebouw

 

 

Dankzij zijn Duitse bewonderaar zouden Pali Pertis, over wie in 1942 nog een film werd gemaakt (Színház Irodalom) en zijn Gypsy Band de oorlog overleven.

 

 

Tzigane

Maurice Ravel hoorde de virtuoze zigeunerviolist in de jaren na de Eerste Wereldoorlog spelen in Parijs en liet zich hoogstwaarschijnlijk door hem inspireren tot het componeren van zijn Tzigane, die hij baseerde op de muziek van de Roma’s en opdroeg aan de Hongaarse violiste Jelly d’Aranyi, die het ‘Hongaarse’ stuk voor het eerst uitvoerde in Londen in 1924.

 

 

The Festival with Love

Boedapest, 2024. Honderd jaar later begint de Hongaarse violist Barnabás Kelemen, kleinzoon van Pali Pertis, samen met zijn vrouw, de altvioliste Katalin Kokas, deze week aan een nieuwe editie van zijn kleurrijke Fesztivál Akadémia Budapest, bijgenaamd ‘The Festival with Love’. En daarmee is geen woord te veel gezegd, want Kelemen erfde van zijn bijzondere grootvader niet alleen enkele karakteristieke gelaatstrekken, maar ook zijn aangeboren muzikaliteit en een onstuitbare liefde voor de muziek in het algemeen en de viool in het bijzonder. Vioolspelen is voor Barnabas a way of living, even noodzakelijk en natuurlijk als ademhalen. Net als Pali Pertis is hij zijn viool en communiceert hij ermee met een gemak, vrolijkheid en passie die vermoedelijk voorkomt uit in zijn Hongaarse zigeuner-genen.

 

 

Ondanks zijn klassieke opleiding bij Esther Perényi aan de Ferenc Liszt Academy of Music, die hem klaarstoomde voor een succesvolle internationale vioolcarrière, speelt Barnabas met het grootste gemak virtuoze gypsy muziek met de zigeunerbands waardoor hij zich tijdens zijn festival graag laat omringen: elke avond spelen fantastische zigeunerviolisten als Lajos Sárközi jr.  na afloop van het avondconcert  voor alle musici en hun bewonderaars in een sfeervol etablissement vlak naast de prachtig gerestaureerde Jugendstilzaal van de oude Liszt Academie, waar Kelemen nu zelf lesgeeft, en dat gaat door tot diep in de nacht .

 

 

 

Kelemen loopt er stralend rond als een moderne primas, praat met iedereen en maakt voortdurend grapjes. Van muziek krijgt hij nooit genoeg, dus de volgende ochtend speelt hij alweer Mozart, is hij de virtuoze solist in het Vioolconcert van Bartók, duikt hij op met een elektrisch versterkte viool in een ludiek popconcert, leeft hij zich met jonge vioolleerlingen uit in de op de Hongaarse volksmuziek geïnspireerde Vioolduo’s van Bartók, of speelt hij met veel passie en diepgang het Klarinetkwintet van Brahms. Alle concerten leidt hij als het even kan persoonlijk in met interessante en boeiende verhalen. Kamermuziek speelt hij bij voorkeur samen met Katalin Kokas, die samen met hem de artistieke leiding over het zomerse muziekfestival voert en met wie hij dikwijls samenspeelt in allerlei formaties, de liefde voor lesgeven deelt en bovendien vier kinderen heeft.

 

 

Veelzijdig en inspirerend

Kelemen treedt over de hele wereld op als solist, maar richtte samen met zijn vrouw, violist Jonian Illias Kadesha en celliste Vashti Hunter ook het Kelemen Quartett op, dat zich elk jaar opnieuw tijdens het veelzijdig geprogrammeerde festival niet te beroerd voelt om een publieke masterclass te volgen bij de legendarische Hongaarse componist György Kurtág (1926) over de strijkkwartetten van Bartók, al maakten ze daar als kwartet al bekroonde opnames van. Kelemen studeerde ook nog directie in bij Leif Segerstam en Jorma Panula in Finland, zodat hij tijdens zijn festival regelmatig als dirigent opduikt. Al jaren organiseert het muzikale echtpaar talloze inspirerende evenementen in Boedapest, waaronder concerten (van barok tot modern), masterclasses, lezingen en afgelopen week alweer de 5e editie van de Ilona Fehér International Violin competition voor jonge violisten onder de 22 jaar, die weer een onderdeel van het Fesztivál Akadémia Budapest vormt. Ook worden er regelmatig compositieopdrachten aan jonge componisten verstrekt.

 

 

 

Artistieke overtuiging

Het idee voor een Festival Academie ontstond in 2002, toen Kelemen met succes solliciteerde naar de functie van viooldocent aan de Liszt Academie. Daarbij opperde hij voor het eerst zijn ideeën over een kamermuziekfestival in Boedapest in de zomer, georganiseerd door de pas recent in zijn oude glorie herstelde Ferenc Liszt Academie, zodat het prachtige hoofdgebouw weer gevuld zou zijn met leven en het hart van de Hongaarse hoofdstad zou kloppen van muziek. De achterliggende gedachte was vanaf het begin af aan dat Festival Academie niet ‘slechts’ een ‘eenvoudig’ kamermuziekfestival zou moeten zijn, met sublieme concerten gegeven door wereldberoemde musici, zoals Vilde Frang, Nicolas Altstaedt, Shlomo Mintz, Maxim Rysanov, Zoltán Kocsis, László Fenyő, Alina Ibragimova, Shai Wosner, Kian Soltani, Mihaela Martin, Jacques Zoon, Klára Würtz, Kristóf Baráti, Roby Lakatos, Geza Hosszu-Legocky en vele anderen die de afgelopen jaren het goud omlijste podium hebben betreden, maar de belangrijkste rol zou ook moeten zijn om zorg te dragen voor de opleiding van de muzikanten van de toekomst in de geest van het legendarische instituut dat het evenement organiseert.

 

 

Daarom spelen lezingen en masterclasses (zowel voor muziekstudenten als voor amateurmusici) al sinds het begin een centrale rol in het Festival. Om diezelfde reden werd in 2017 het al genoemde Ilona Fehér Internationaal Vioolconcours voor jonge violisten tot en met 21 jaar in het leven geroepen, waarbij Shlomo Mintz treedt op als voorzitter van de jury, terwijl de andere juryleden steevast tot de belangrijkste vioolprofessoren van de wereld behoren. De winnaars krijgen de kans op te treden tijdens het festival, begeleid door een speciaal festivalorkest bestaande uit jonge studenten.

 

 

Unieke totaalervaring

Al met al biedt Fesztivál Akadémia Budapest een veelzijdig programma dat zich behalve in de Ferenc Liszt Academy afspeelt in zalen, kerken, musea en bibliotheken en zelfs spa’s in de hele stad. Verleden zomer had ik het genoegen het festival mee te beleven en dat was echt onvergetelijk. De sfeer is fantastisch, de concerten zijn heel verrassend geprogrammeerd en de musici spelen op het hoogse niveau. Voeg daarbij de schitterende stad Boedapest met zijn rijke schat aan bezienswaardigheden en de bezoeker van dit overweldigende muziekfestival is verzekerd van een unieke totaalervaring.

Wenneke Savenije

 

 

Info & tickets:

Fesztivál Akadémia Budapest

14-21 juli 2024, Liszt Ferenc Academy of Music e.a. locates in Boedapest

Main Page

 

 

Volledige programma:

Program_2024

 

Impressie Fesztivál Akadémia Budapest 2023:

You May Also Like

CHANGES – Roctet presenteert nieuwe cd met wereldpremière Theo Loevendie

Fagottist Dirk Meijer breekt een lans voor Finse componist Tauno Marttinen

Wendingen is het thema van de 12e editie van Winteravonden aan de Amstel

Bart Schneemann wint Blijvend Applaus Prijs