Isabelle van Keulen en Deutsche Kammerakademie Neuss am Rhein brengen zonnige muziek
Gehoord: Concertgebouw Amsterdam, 4 mei 2025
Door Willem Boone
Muzikale equivalent van champagne
Tsja, als de temperatuur buiten ineens weer een stuk lager ligt en de zon in elk geval tijdelijk verdwenen is, moet je hem maar via de muziek binnenhalen. Dat was voor dit concert door de Deutsche Kammerakademie Neuss am Rhein goed gelukt, want het woord ‘zonnig’ was op alle drie de werken van toepassing. Het begon al met de Ouverture ‘Le Nozze di Figaro’ van Mozart, als er een stuk is waar je instant blij van wordt en dat het muzikale equivalent van champagne vormt, dan is het wel deze ouverture. Het in relatief kleine bezetting spelende orkest zette deze eerste compositie levendig in, daarbij enthousiast aangevuurd door dirigent Christoph Koncz. ‘Een energieke man’, zei mijn buurman daarover. Daarna was het de beurt aan violiste Isabelle van Keulen om te soleren in Mozarts Derde vioolconcert in g KV 216. Je zag haar ‘oef!’ prevelen toen ze de lange trap genomen had. Inderdaad, je moet er niet aan denken dat iemand misstapt en al helemaal niet met zo’n kostbare viool…
‘Barokke’ frasering
Ze speelde met een levendige frasering en een slanke toon. Ik vroeg me af van wie de cadens in het Allegro was, want deze moduleerde af en toe ver van Mozart weg. Zeker het Adagio van dit concert ademt opera uit: de viool treedt daar naar voren als een zanger in een aria die zacht zingt, ondersteund door op dempers spelende strijkers. De toon van de violiste was strak en ik kan ernaast zitten, maar haar frasering deed zeker in dit langzame deel ‘barok’ aan. Het deed een beetje denken aan de manier waarop de beroemde Engelse sopraan Emma Kirkby zong: niet geheel zonder vibrato, maar in elk geval spaarzaam toegepast. Het is een kwestie van smaak: het was een keuze die goed te verdedigen was. In het afsluitende Rondeau allegro speelde ze met de tutti van het orkest mee, ook in dat deel hoorde ik soms ook deze ‘barokke’ frasering. Van Keulen had er zichtbaar lol in en voorzag haar partij van kleine omspelingen. Al luisterend bedacht ik me hoe snel de tijd voorbijgaat: zij staat al meer dan veertig jaar op de planken en ineens schoot me te binnen dat ik haar zo’n vijfendertig jaar geleden (Ik meen in 1990) ditzelfde concert in Tivoli Vredenburg had horen spelen. Het zou interessant zijn om in je hoofd ‘terug te spoelen’ hoe het toen klonk en wat de verschillen met haar huidige uitvoering zijn. Ik kan me herinneren dat ik het toen mooi vond, maar ongetwijfeld was deze uitvoering er een van een door de wol geverfd artieste, die zich niet meer hoeft te bewijzen, maar nog steeds nieuwe inzichten in bekende muziek ontdekt.
Mozartiaanse Mendelssohn
De Italiaanse symfonie van Mendelssohn sloot goed aan bij deze twee werken van Mozart. Het is de meest Mozartiaanse van zijn vijf symfonieën. Direct in het Vivace viel het slank klinkende orkest op, daar waar groot bezette orkesten soms log over kunnen komen. Nu hoorde je details die bij symfonieorkesten minder opvallen, zoals de pizzicati op de contrabassen. De uitvoering als geheel deed denken aan een schilderij waarvan de stoflaag verwijderd was. Heel geslaagd was het tempo direct aan het begin: dit was inderdaad ‘vivace’, het had drive, maar het voelde niet te snel aan. Het tempo van het ‘Andante con moto’ deed eveneens natuurlijk aan, het was mooi gaand. Ook hier gaven de bassen de cadans van het stuk aan en dit was nu wederom goed hoorbaar. De helderheid van klank herinnerde aan de uitvoering van het Orkest van de achttiende eeuw, die in de jaren ’90 niet minder dan een revelatie betekende. Bijzonder mooi in dit deel was het spel van beide fluitisten. Dirigent Kocz trof in het derde deel, con moto moderato, goed de licht melancholische sfeer.
De afsluitende Saltarello was een echt presto, geheel in de geest van de zo bekende, flitsende scherzo’s waarvan Mendelssohn het geheim beheerste. Ook dit deel had onmiskenbaar drive: het fugato in het midden van dit deel had drive, zodanig zelfs dat ik merkte dat mijn rechtervoet constant meebewoog. Al met al zorgden dirigent Kocz en de Deutsche Kammerakademie Neuss am Rhein voor een geslaagde uitvoering van deze hartverwarmende muziek. Op deze manier gespeeld zou ik graag nog heel wat andere symfonieën willen horen, dus hopelijk keren deze musici snel terug naar Amsterdam!
Willem Boone
Info:
https://www.isabellevankeulen.com
