Rotterdams Philharmonisch en Lahav Shani inspireren violiste Clara-Jumi Kang
Photo: Marco Borggreve
Programma: Rotterdam Philharmonisch Orkest o.l.v. Lahav Shani m.m.v. Clara-Jumi Kang. Beethoven: Tweede symfonie, Prokofiev: Eerste vioolconcert, Mozart: Symfonie nr. 39. Gehoord: 3 april 2025, Grote Zaal, De Doelen. Herhalingen: 4 april, aldaar, 5 april, 20.15 uur Concertgebouw Amsterdam, 6 april, 14,15 uur, De Doelen.
Door Wenneke Savenije
Clara-Jumi Kang
Eigenlijk had de Amerikaans stervioliste Hilary Hahn naar Nederland zullen komen om met Lahav Shani en het Rotterdams Philharmonisch Orkest het Eerse vioolconcert van Prokofiev te spelen. Maar zij moest het concert om gezondheidsredenen afzeggen. Met de Duits-Koreaanse violiste Clara-Jumi Kang, die op 22 maart j.l. Tsjaikovski’s Vioolconcert in het Concertgebouw speelde met het Nederlands Philharmonisch o.l.v. Alexandre Bloch (zie voor recensie https://denieuwemuze.nl/tsjaikovskis-noodlot-mist-onverbiddelijkheid-ondanks-uitstekend-spelend-nedpho/), was een goede vervanger gevonden. Hoewel deze violiste (Mannheim, 1987), de dochter van twee befaamde Koreaanse operazangers, in Nederland nog niet zo bekend is, noemde de Zuid-Koreaanse krant The Dong-A Llbo haar al in 2012 een van de ‘meest inspirerende en invloedrijke mensen’ van Zuid-Korea. Kang was toen 25 jaar, maar had er al aardig wat successen opzitten.
Op haar vierde werd ze leerling van de beroemde vioolpedagoog Zachar Bron, op haar vijfde gaf ze haar eerste concert met de Symphoniker Hamburg, op haar zevende werd ze de jongste leerling ooit van Dorothy Delay op de Juilliard School in New York, op haar twaalfde speelde ze met het Chicago Symphony Orchestra o.l.v. Daniel Barenboim, ze rondde haar studies af in Korea en München en won diverse prijzen, waaronder in 2009 de Seoul International Music Competition en het jaar daarop de International Violin Competition of Indianapolis. Sindsdien geeft ze over de hele wereld concerten met beroemde orkesten en dirgenten, waarbij ze virtuoos en elegant haar ‘Thunis’ Stradivarius uit 1702 tot de verbeelding laat spreken.
Prokofiev
En toch leek er iets te ontbreken aan het intelligente, oerdeglijke en bijkans perfectie spel van de violiste, die in De Doelen het Eerste vioolconcert van Prokofiev vertolkte. Ze begon fluisterzacht met het liefdesthema dat de jonge Prokofiev tijdens de Russische Revolutie schreef voor het meisje waar hij verliefd op was, Nina Mesjtsjerskaja, en bouwde het dromerige openingsthema van het Andantino gestaag uit tot de jachtige hectiek verderop in het deel. Het was mooi van timing, dynamiek en spanninsgopbouw, maar de slanke toon van Kang had iets metalerigs en wilde maar niet echt warm worden, waardoor de stralende kleurenpracht van D groot (de toonsoort waarin ook Tsjaikofski en Brahms hun vioolconcerten schreven) niet optimaal tot zijn recht kwam. Overtuigender klonken de onstuimige passages waarin ze in bijtende dialogen met het uitstekend musicerende orkest met felheid, daadkracht en verbetenheid in de snaren dook alsof ze, vaak met haar linkerhand hoog op de snaren, de turbulente tijden waarin het werk ontstond van sarcastisch commentaar wilde voorzien. Maar het spel van Kang bleef ook hier iets ‘etudematigs’ houden, alsof haar technisch briljante betoog meer van buitenaf was ingestudeerd dan van binnenuit werkelijk spontaan doorvoeld en doorleefd werd. Fraai klonken de ‘verbintenissen’ die de soloviool aanging met o.a. de harp, klarinet en fluit. Het razendsnelle Scherzo klonk opwindend, niet in de laatste plaats door de inspirende muzikale inbreng van Shani en het Rotterdams Philharmonisch, dat speels en grillig, vol abrupte wendingen en ironische spot musiceerde, waarbij Kang met meer innerlijke overtuigingskracht dan in de lyrische passages van het concert de absurdistische rol van een muzikale marionet met verve vervulde. In het laatste deel keerde de reflectieve sfeer van het begin weer terug, waarop de muziek zich langzaam samenbalde tot een woeste energieke uitbarsting, totdat Kang opnieuw als eenzame en nu wat meer doorleefd klinkende ‘verteller’ haar fluisterzachte mijmeringen langzaam liet wegsterven.
Beethoven & Mozart
Het was een originele gedacht om niet, zoals meer gebruikelijk, te beginnen met de 39e Symfonie van Mozart, gevolgd door Prokofievs Vioolconcert, de pauze en dan te eindigen met de 2e Symfonie van Beethoven. Lahav Shani draaide de volgorde om, begon met Beethoven en eindigde met Prokofjiev en Mozart. Beethovens Tweede vertegenwoordigt een belangrijke overgang in de stijl van de componist, die zich vanuit de klassieke stijl van Haydn en Mozart razendsnel ontwikkelde tot revolutionaire motievenbouwer en muzkale filosoof. Het werk ontstond in 1801-1802, toen Beethoven worstelde met zijn steeds erger wordende doofheid. De muzikale taal van de componist zou almaar persoonlijker, getergder en extremer worden, maar in deze symfonie klint de muziek nog vooral energiek, levendig en soms humoristisch. Na de plechtige inleiding leefden Shani en het orkest zich uit in het bruisende Allegro, vol onverwachte accenten en scherpe contrasten. Het zachtmoedige Larghetto trok warm en kleurrijk voorbij als een pastorale droom, gevolgd door de lichtvoetige wispelturigheid van het Scherzo, waarin Beethovens ironie en grilligheid door Shani met humor werden uitgelijnd. In het slotdeel barsste het orkest los in muzikale woesternij, die in de tijd van Beethoven als ‘onfatsoenlijk wild’ werd ervaren. Het klonk allemaal vitaal en dynamisch, maar het orkest klonk af en toe ook nog een een beetje rafelig, soms net niet helemaal gelijk en rommelig, alof wat meer repetitietijd wonderen had kunnen verrichten.
Dat probleem was tijdens de glasheldere, gestroomlijnde en expressieve uitvoering van Mozarts diep menselijke Symfonie nr. 39 in Es, KV 543 volledig van de baan. Nu klonken Shani en het Rotterdams Orkest in alle opzichten overtuigend. Op de dramatische elegantie van het openingsdeel volgde de bezielde melancholie van het Andante con moto. Met volkse boertigheid liet Shani in het derde deel het Menuet dansen, waarna Mozart alle eer werd betoond in het geniale slotdeel met zijn ingenieuze contrapunt. Shani, die meer de energiebanen van de muziek dan de noten dirigeert, liet zijn wonderschone muziek zweven tussen hemel en aarde.
Wenneke Savenije
Foto’s: Marco Borggreve, Guido Pijper e.a.
Info, data & tickets:
https://www.rotterdamsphilharmonisch.nl/agenda/Clara-Jumi-Kang-speelt-prokofjev#speeldata
