Alban Berg – Wozzeck

We mogen ons verheugen op een indrukwekkende nieuwe Wozzeck, waar tegen de tijd dat deze in de winkels ligt, een al even indrukwekkend prijskaartje aan zal hangen. Nadat in 2023 het eerste loodzware exemplaar van de nieuwe editie van Alban Bergs geniale opera naar het toneelstuk van Georg Büchner aan de directeur van de Wiener Staatsoper was overhandigd, zou het werk de eerste twee jaar alleen beschikbaar zijn voor abonnees op de gehele kritische Berg-Gesamtausgabe.

​Wanneer deze Wozzeck echter ook voor stervelingen beschikbaar wordt gemaakt, wordt dat een uitgave die op veel punten beter scoort dan de oude editie door Universal Edition. Ten eerste is het gehele werk nu digitaal genoteerd. Dit leidt tot een veel duidelijker, consistenter notenbeeld en een prettigere lay-out. Ten tweede zijn de correcties die Berg na de eerste voorstelling in Wenen doorvoerde nu eindelijk in de notentekst opgenomen. Verder zijn er nu verschillende ossia’s voor de zangers, die Berg schreef zodat het werk door meer zangers en theaters zou kunnen worden uitgevoerd. De verschillende bühneorkestjes zijn met een aparte kleur aangegeven. Een aantal andere verschillen in dynamiek en notatie valt op ten opzichte van de eerdere editie. Helaas zijn deze verschillen voor ons niet direct te verklaren, omdat deze editie géén kritisch commentaar bevat. Uiteraard is het een wetenschappelijk editie, maar het commentaar is in een andere band van UE’s Gesamtausgabe opgenomen. Overigens vinden we hier wel een flinke inleiding en een aantal prachtige, in hoge kwaliteit gereproduceerde facsimiles.

Een merkwaardige keuze van de editeurs is de volledige ‘germanisatie’ van de uitgave. In de vorige editie was bijna alles – van de orkestbezetting en de instructies over het sprechgesang tot aan de regieaanwijzingen en zelfs de zanglijnen – naast het Duits ook in het Engels vertaald. Voor alle andere onbekende woorden in de partituur was daarnaast nog een woordenlijst toegevoegd. Nu ontbreken al deze zaken.

Toch is het moeilijk de superieure kwaliteit van de notatie, het drukwerk (bijna A3-formaat, stevig papier, hardcover) en de muzikale precisie te negeren ten opzichte van de oude uitgave. De partituur is geschikt voor zowel dirigenten als voor liefhebbers. Al met al is het een mooi boekwerk – en daar heeft een van de meest krachtige, subtiele en dramatische werken van de twintigste eeuw zeker recht op.

Melle Heij

Universal Edition UE 18151

ISMN 979-0-008-09114-8