Arnold Schönberg – Streichquartett Nr. 2 mit Sopranstimme, Opus 10
Als musicologen één werk moeten aanwijzen waarin voor het eerst daadwerkelijk de grens met de atonaliteit wordt overgestoken dan zullen ze het vast niet met elkaar eens worden. Maar het Tweede strijkkwartet van Arnold Schönberg uit 1908 is zeker één van de vooraanstaande kandidaten.
Het steeds verder oprekken van functionele tonaliteit leidt er in het vierde deel toe dat de voortekens geheel overboord gaan: er is nu officieel geen toonsoort meer. In zijn streven naar het uitbreiden en doorbreken van de traditionele expressiemogelijkheden voegde Schönberg aan het derde en vierde deel bovendien nog een sopraanstem toe, op de fantastische teksten van de dichter Stefan George.
Hoewel een lang revisieproces leidde tot progressief verder bijgeschaafde edities, waarvan de laatste in 1937 verscheen (29 jaar later dus), bestonden er in het eindproduct nog steeds verschillen tussen de partituur en de partijen. Hoewel de partituur uit 1937 als hoofdbron heeft gediend voor deze editie, zijn de afwijkende lezingen uit de partijen (en een aantal eerdere bronnen) in het kritische commentaar terug te vinden. Een verklarende woordenlijst en een vertaling van de gedichten van George zijn gelukkig inbegrepen. De partijen zijn prettig en ruim opgezet, hebben waar nodig cue notes en bieden altijd de ruimte om de bladzijde om te slaan.
Het piano-uittreksel van Jan Philip Schulze is goed speelbaar en bevat geen vingerzettingen. De enige irritatie in alle drie de producten is de notatie van antimetrische figuren zoals triolen: die staan in geen enkel geval onder een haak, waardoor je – en hier wanen we ons in een archaïsche editie – altijd op zoek bent naar welke noot nou precies bij welke groep hoort.
Let op: hoewel de vocale partituur voor de laatste twee delen dus los te verkrijgen is, is deze ook al inbegrepen bij de partijen!
Melle Heij
G. Henle Verlag
HN 7542, ISMN 979-0-2018-7542-2 (studiepartituur) HN 1542, 979-0-2018-1542-8 (partijen) HN 1615, 979-0-2018-1615-9 (sopraanpartij)
