Ludwig van Beethoven – complete Bagatelles
‘Versjacher ze zo goed als je kan’, zo luidde Ludwig van Beethovens opdracht aan zijn leerling en secretaris Ferdinand Ries betreffende de beide cycli van respectievelijk 5 en 6 ‘Kleinigkeiten oder Bagatellen’ die uitgever Carl Friedrich Peters daarvoor had afgewezen (later uitgegeven onder opus 119). Diens vernietigende brief wordt aangehaald in Bärenreiters Urtext van Beethovens complete Bagatelles door editeur Mario Aschauer: ‘Ik wens mijzelf niet het risico op de hals halen dat men mij verdenkt van fraude en uw naam valselijk met deze ‘Kleinigkeiten’ verbonden heb – want slechts weinigen zullen kunnen geloven dat deze werkjes van de beroemde Beethoven zijn…’
Nu verschillende van deze korte werkjes hun weg hebben gevonden naar pianisten en pianoliefhebbers in concertzaal en huiskamer, lijkt het vloeken in de kerk, maar deze pijnlijke geschiedenis verbaast minder als we ons via deze editie, dankzij de inspanningen van Aschauer en diens voorwoord beter in de schoenen van de uitgever kunnen verplaatsen. Beethovens Bagatelles laten zich zeker niet in een keer op waarde schatten. Vonken van inspiratie duiken her en der op, maar bepaalde passages klinken eerder dor dan eenvoudig.
Bärenreiters academisch grondige Urtext publiceert zowel rijp en groen, alsmede voltooid en onvoltooid door elkaar. Los van de inmiddels geliefde nummers is lang niet alle muziek pakkend. Mijn weg door dit volume spelend, merkte ik ook dat het moment van Beethovens sterkste ingevingen niet altijd in de eerste maten te vinden is, maar nogal eens verderop – alsof hij ineens de geest krijgt.
In haar gefocuste, grondige aanpak staat deze editie van de Bagatellen op zichzelf: zo compleet mogelijk en bovendien met uitvoerig tekstkritisch commentaar. Ze laat zich goed voegen bij Bärenreiters eerdere Urtext van Beethovens Pianosonates (3 volumes) en Diabelli-variaties. Layout, druk en papierkwaliteit zijn prima.
Elger Niels
Ludwig van Beethoven
Sämtliche Bagatellen
Bärenreiter Verlag
Urtext BA 9649
ISNM 979-0-006-53989-5
