De ongehoorde Beethoven

Na twee cd albums te hebben besteed aan respectievelijk Ludwigs van Beethovens ‘fantasie’ en de ‘kindertijd’, besluit pianist See Siang Wong zijn Beethoven trilogie met het album ‘ongehoord’ waarop een wirwar van door derden voltooide schetsen ten gehore te beluisteren valt. Nu is het met kennis van talloze vertolkingen al niet eenvoudig om voor ‘gehoorde’ noten van Beethoven daadwerkelijk onbevooroordeeld te gaan zitten, laat staan voor ‘ongehoorde’ noten. Niettemin loont het de moeite om je voor deze cd iets verder buiten je eigen referentiekader te begeven.

Vanuit dat perspectief hoor je op de eerste 20 tracks van deze cd een hele zachtmoedige benadering van Beethovens Pianosonate opus 109 met ingevoegde varianten die vanuit gemoedelijk babbelende terzijdes een speels licht op het bekende pad werpen. Het geheel strekt tot verpozing, maar niet tot fundamenteel nieuwe inzichten. Meest spitsvondig en zodoende ook prikkelend zijn de ingevoegde varianten tussen de bekende variaties 4 en 5 op het Andante molto cantabile e espressivo. Tegelijkertijd valt achteraf ook te begrijpen waarom Beethoven juist deze muzikale zijstappen vermeed bij zijn streven naar een dwingende spanningsopbouw.

Beethoven was zowel een geniaal architect als een meesterlijk dramaturg. Zodoende zou ik zonder nadere kennis van zaken de door See Siang Wong voltooide Compositie in D groot allicht hebben toegeschreven aan een leerling of bewonderaar van de componist, maar niet aan de meester zelf. Daarvoor mist het muzikaal betoog aan focus. De langdurigste ‘is dit misschien Beethoven-ervaring’ had ik tijdens het beluisteren van het fragment uit een onvoltooid (naar chronologie) Zesde Pianoconcert, dat See Siang Wong hier vertolkt met de Camerata Schweiz onder leiding van Howard Griffiths. Hier is het juist de stapeling van harmonische bokkensprongen die de luisteraar mee sleept. Daarbij is mij echter onvoldoende duidelijk of dit fragment begint bij de daadwerkelijke opening van de geplande compositie. Daarvoor mist de aanhef pregnantie. Mogelijk worstelde Beethoven daar zelf ook mee, voltooide hij het werk niet en bleven deze noten lange tijd verborgen – maar niet voor eeuwig. See Siang Wong houdt er een geëngageerd pleidooi voor, dat door de technici van de Zwitserse Radio (SRF2) voortreffelijk is opgenomen.

Aanbevolen voor iedereen die als luisteraar wil avonturieren op de onbekende paden van een bekende meester.

Elger Niels

Beethoven Trilogy 3 – Unheard
See Siang Wong, piano
Camerata Schweiz, Howard Griffiths
RCA Red Seal 19439943162